Apelacja w postępowaniu nieprocesowym
Reforma postępowania cywilnego z 2019 r., to temat wciąż żywy i wzbudzający wiele emocji wśród prawników. I choć uczestnicy postępowania cywilnego mają coraz więcej doświadczeń związanych ze stosowaniem nowych lub znowelizowanych przepisów, to jednak nadal pozostaje wiele wątpliwości. Jedną z wielu instytucji procedury cywilnej, które dotknęła reforma jest apelacja w postępowaniu nieprocesowym.
W procedurze: Wniesienie apelacji w postępowaniu nieprocesowym, Robert Bełczącki bardzo dużo uwagi poświęca temu, co się zmieniło w przedmiotowym zakresie w wyniku listopadowych zmian.
Warunek dopuszczalności wniesienia apelacji
Jak wskazuje autor procedury, co do zasady, z dniem 7 listopada 2019 r. warunkiem dopuszczalności zaskarżenia przez stronę apelacją postanowienia co do istoty sprawy stało się zgłoszenie przez tę stronę skutecznego wniosku o doręczenie postanowienia co do istoty sprawy wraz z uzasadnieniem.
Z tym dniem uchylony został bowiem art. 369 § 2 k.p.c., który dotychczas odpowiednio stosowany w myśl art. 13 § 2 k.p.c. w postępowaniu nieprocesowym pozwalał stronie, która nie zgłosiła wniosku o doręczenie postanowienia co do istoty sprawy wraz z uzasadnieniem w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji, wnieść apelację w terminie dwutygodniowym od dnia, w którym upłynął termin do zgłoszenia takiego wniosku.
Z dniem 7 listopada 2019 r. uchylone zostały również art. 517 k.p.c. i art. 519 k.p.c., według których w postępowaniu nieprocesowym uczestnik miał możliwość zrzeczenia się doręczenia postanowienia, a względem uczestnika, który zrzekł się doręczenia, termin do wniesienia środka odwoławczego rozpoczynał bieg od ogłoszenia postanowienia.
W myśl obecnie obowiązującego art. 331 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. nawet sporządzenie z urzędu pisemnego uzasadnienia postanowienia co do istoty sprawy nie zwalnia strony od obowiązku zgłoszenia wniosku o doręczenie takiego postanowienia z uzasadnieniem. Według art. 331 § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. postanowienie co do istoty sprawy z pisemnym uzasadnieniem doręcza się tylko tej stronie, która zgłosiła wniosek o doręczenie takiego postanowienia z uzasadnieniem.
Skutek nieopłacenia wniosku o doręczenie postanowienia co do istoty sprawy wraz z uzasadnieniem
Zdaniem Roberta Bełcząckiego, należy przyjąć, że od dnia 7 listopada 2019 r., pomimo braku jednoznacznej regulacji w tym zakresie, nieopłacony wniosek o doręczenie postanowienia co do istoty sprawy wraz z uzasadnieniem podlega odrzuceniu na podstawie art. 328 § 4 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. dopiero wtedy, gdy należnej od wniosku opłaty nie uiszczono pomimo wezwania przewodniczącego do jej uiszczenia w terminie tygodniowym od doręczenia wezwania pod rygorem odrzucenia wniosku, także w wypadku, gdy wniosek nieopłacony wniesiony został przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego.
Podstawę prawną takiego wezwania stanowi art. 130 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 4 k.p.c. Ten ostatni przepis przewiduje jedynie szczególną sankcję nieopłacenia wniosku o doręczenie wyroku (postanowienia co do istoty sprawy) z uzasadnieniem, polegającą na odrzuceniu takiego wniosku, a nie na jego zwrocie. Nie reguluje natomiast wyczerpująco postępowania z takim wnioskiem, w szczególności nie pozbawia strony uprawnienia do żądania zwolnienia z obowiązku uiszczenia opłaty sądowej należnej od takiego wniosku.
Zawarte w przepisie art. 328 § 4 k.p.c. sformułowanie „mimo wezwania” z dniem 7 listopada 2019 r. należy odnosić również do wyrażenia „nieopłacony”, także ze względu na to, że użyty w tym przepisie spójnik „lub” oznacza zwykle alternatywę łączną.
Obligatoryjna zawartość wniosku o doręczenie postanowienia co do istoty sprawy wraz z uzasadnieniem
Robert Bełczącki przypomina, że od dnia 7 listopada 2019 r. wniosek o doręczenie postanowienia co do istoty sprawy wraz z uzasadnieniem powinien zawierać wskazanie czy pisemne uzasadnienie dotyczyć ma całości postanowienia czy jego części. Brak takiego wskazania kwalifikować się może jako brak formalny wniosku uniemożliwiający nadanie mu prawidłowego biegu, skoro w myśl art. 329 § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. pisemne uzasadnienie postanowienia co do istoty sprawy sporządza się w zakresie wynikającym z wniosku o doręczenie takiego postanowienia wraz z uzasadnieniem. Taki brak formalny wniosku podlega usunięciu na podstawie art. 130 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 4 k.p.c., gdzie sankcję stanowi odrzucenie wniosku.
Ta szczególna sankcja przemawia przeciwko stosowaniu art. 130(1a) § 1 k.p.c. do wniosku o doręczenie postanowienia co do istoty sprawy wraz z uzasadnieniem, pochodzącego od adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej i niezawierającego wskazania czy pisemne uzasadnienie dotyczyć ma całości takiego postanowienia czy jego części.
Zdecydowanie więcej informacji na temat apelacji w postępowaniu nieprocesowym znajdziesz w procedurze: Wniesienie apelacji w postępowaniu nieprocesowym
Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat samych procedur, zobacz krótki film https://www.youtube.com/watch?v=4d_sNsKQ3Qc opisujący tę kategorię dokumentów.
product manager Działu Legal