Doręczenia komornicze a nowelizacja KPC

Nowelizacja Kodeksu Postępowania Cywilnego z 2019 roku zmieniła prawie 300 artykułów, co pozwala nam określić ją mianem rewolucyjnej. Wprowadziła m.in. tzw. doręczenia komornicze do procedury cywilnej. Czym się charakteryzują i dlaczego są tak bardzo problematyczne?

Największą bolączką tych przepisów jest ich nieprecyzyjność, a co za tym idzie problem braku jednolitej praktyki sądowej w tym zakresie. Zostało to zauważone również przez ustawodawcę, bowiem na stronach Rządowego Centrum Legislacji możemy znaleźć projekt nowelizacji KPC, który również dotyka kwestii doręczeń komorniczych. O najważniejszych aspektach opowiedziała Sędzia Monika Biała podczas szkolenia online ,,Doręczenia w procedurze cywilnej - problemy w praktyce i procedowane zmiany."

Czym są doręczenia komornicze?

Instytucja doręczeń komorniczych uregulowana jest w art. 139(1) k.p.c. oraz art. 3a ustawy o komornikach sądowych (Dz.U. 2022.2224). Zgodnie z regulacjami kpc doręczenia komornicze są możliwe do zastosowanie gdy:

1. Pozwany, pomimo ustawowego powtórzenia zawiadomienia nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę obrony jego praw
2. Nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma procesowego przewidzianego przepisami prawa o doręczeniach

Po tak opisanym bezskutecznym zawiadamianiu pozwanego sąd zawiadamia o tym powoda i przesyłając mu odpis pisma dla pozwanego zobowiązuje do doręczenia pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. Co istotne, doręczenia komornicze są możliwe w przypadku tylko ściśle określonych pism procesowych, do których należą pozew (wniosek w postępowaniu nieprocesowym lub postępowaniu egzekucyjnym) oraz wszystkie inne pisma, które wywołują potrzebę obrony praw strony. Komornik powinien dokonać takiego doręczenia w terminie 14 dni sam bądź za pośrednictwem asesora komorniczego. Po takim doręczeniu powód jest zobowiązany do złożenia do akt potwierdzenia doręczenia pisma.

Skutek wprowadzenia doręczeń komorniczych

Dzięki wprowadzeniu instytucji doręczeń pism za pośrednictwem komornika sądowego z polskiego porządku prawnego zniknęła tzw. fikcja doręczeń. Do wejścia w życie nowelizacji z 2019 roku podwójne awizowanie przesyłki sądowej wprowadzało domniemanie, że pismo zostało skutecznie doręczone. Po wejściu w życie nowych rozwiązań fikcja doręczenia ma zastosowanie tylko w przypadku, gdy pozwany jest osobą prawną bądź osobą fizyczną podlegającą wpisowi do rejestru albo ewidencji. Jeśli pozwanym jest osoba fizyczna fikcja doręczenia już nie znajdzie zastosowania.

Przyszłość regulacyjna

Obecnie w Sejmie procedowana jest kolejna nowelizacja kpc, która dotyczyć ma również doręczeń komorniczych. Przewiduje ona możliwość rezygnacji ze stosowania przepisu art. 139(1) kpc w sytuacji braku wątpliwości co do aktualności danych o miejscu zamieszkania pozwanego. Nie ma w tym przypadku znaczenia, czy adresat korespondencję odebrał czy też nie. Takie rozwiązanie podyktowane jest zachowaniem ekonomiki procesu, bowiem doręczenia komornicze znacząco wydłużają czas trwania postępowania. Pewność co do miejsca zamieszkania pozwanego, wywodzona z dowodów przedstawionych w sprawie, wyłącza niebezpieczeństwo naruszenia prawa do rzetelnego procesu.

Doręczenia w procedurze cywilnej to temat tak samo powszechny jak trudny. Same doręczenia komornicze budzą wiele wątpliwości a praktyka orzecznicza w tym zakresie nie jest jednolita. Zachęcamy do zapoznania się z nagraniem ze szkolenia omawiającego doręczenia i przyszłość doręczeń komorniczych.