Bariery architektoniczne do lamusa - czyli Dostępność Plus
Pojęcie "Dostępność Plus" od ponad miesiąca jest nie tylko hasłem, ale także rodzi określone konsekwencje prawne. Jakie są to konsekwencje i kogo dotyczą?
Czym jest Dostępność Plus?
Na przestrzeni ostatnich lat rozwija się w architekturze pozytywny trend, który szanuje potrzeby osób korzystających z obiektów budowlanych uwzględniając wymagania dostępności. Te potrzeby są różne, jak różni są ludzie i ograniczenia, które ich dotykają jak wiek, czy niepełnosprawność. Nikt już nie kwestionuje faktu, że przestrzeń zabudowana powinna być dostępna dla wszystkich. Ma to również odzwierciedlenie w regulacjach prawnych zarówno europejskich jak i w naszym polskich, bowiem 20 września 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz.U. z 2019 r. poz. 1696) zwana potocznie Dostępność Plus.
Jakie obowiązki nakłada Dostępność Plus?
Wymagania i obowiązki w zakresie dostępności architektonicznej ujęte zostały w art. 6 ustawy. Ustawodawca wskazuje w nim przede wszystkim:
- zapewnienie wolnych od barier poziomych i pionowych przestrzeni komunikacyjnych budynków,
- umożliwienie dostępu do wszystkich pomieszczeń, z wyłączeniem pomieszczeń technicznych,
- zapewnienie informacji na temat rozkładu pomieszczeń w budynku w sposób uwzględniający szczególne potrzeby, tj.: wizualny, dotykowy lub głosowy,
- zapewnienie wstępu do budynku osobie korzystającej z psa asystującego,
- zapewnienie osobom ze szczególnymi potrzebami możliwości ewakuacji.
Ustawa obowiązek zapewnienia tych wymagań kieruje przede wszystkim do podmiotów publicznych. Innym obowiązkiem, który mają spełnić podmioty publiczne jest przeprowadzenie procedury certyfikacji dostępności. Certyfikacja ma na celu potwierdzenie, czy podmiot zapewnia dostępność osobom ze szczególnymi potrzebami i obejmuje przede wszystkim weryfikację spełnienia minimalnych wymagań przez przeprowadzenie audytu dostępności, wydanie zaleceń o raz samego certyfikatu. Certyfikacji dokonują wyłącznie podmioty wyłonione przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego po przeprowadzeniu otwartego naboru.
Skarga na podmiot publiczny
Ustawa wyraźnie wskazuje, że każdy, bez konieczności wykazania interesu prawnego lub faktycznego, ma prawo poinformować podmiot publiczny o braku dostępności architektonicznej lub informacyjno-komunikacyjnej. Natomiast osoba ze szczególnymi potrzebami lub jej przedstawiciel ustawowy, po wykazaniu interesu faktycznego, ma prawo wystąpić z wnioskiem o zapewnienie dostępności architektonicznej. Zapewnienie dostępności, w zakresie określonym we wniosku następuje bez zbędnej zwłoki nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. W przypadku gdy podmiot publiczny nie zapewnił wnioskodawcy dostępności wnioskodawcy służy prawo złożenia skargi na brak dostępności. Skargę wnosi się do Prezesa Zarządu PFRON. W wypadkach przewidzianych w ustaw
ie podmiot publiczny może zapewnić dostęp alternatywny.
Czy podmioty prywatne mają obowiązki?
O ile sama ustawa Dostępność Plus jest skierowana do podmiotów publicznych, należy pamiętać, że podmioty prywatne także mają wskazane obowiązki w zakresie niwelowania barier architektonicznych. Obowiązki te wynikają przede wszystkich z przepisów dotychczasowych, w tym ustawy - Prawo budowlane oraz aktów wykonawczych do niej, ze szczególnym uwzględnieniem rozporządzenia w sprawie warunków technicznych. Chociaż samo rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, na mocy ustawy Dostępność Plus, traci moc po upływie 36 miesięcy od dnia jej wejścia w życie. Rodzi to konieczność wydania nowych przepisów w tym zakresie.
Więcej:
LEX NEWS Czy można zaskarżyć urząd za brak dostępności architektonicznej?
LEX NEWS Czy warunki techniczne stracą moc?
Kamila Kokoszewska
product manager Lex Budownictwo