Nowa dyrektywa o kredytach konsumenckich ma zapobiegać nadmiernemu zadłużeniu

19 listopada 2023 r. weszła w życie nowa dyrektywa o kredytach konsumenckich. Jej głównym celem jest zapobieganie nadmiernemu zadłużeniu kredytobiorców. Nowe przepisy zmienią również zasady oceny zdolności kredytowej oraz obejmą kredyty i produkty finansowe, które znajdowały się poza dotychczasowymi przepisami.

Nowej dyrektywie poświęcony jest komentarz praktyczny  dostępny wyłącznie w programie LEX Prawo Europejskie. Poniżej prezentujemy wybrane fragmenty tego opracowania.

Zakres przedmiotowy dyrektywy

Dyrektywa 2023/2225 obejmie swoim zakresem umowy kredytowe do kwoty 100 tys. euro. Jest to zatem wyższa kwota niż ta przewidziana przez nadal obowiązującą dyrektywę 2008/48 (75 tys. euro). Oznacza to również, że, inaczej niż w przypadku dotychczasowych przepisów nowa dyrektywa dotyczyć będzie umów o kredyt konsumencki na całkowitą kwotę poniżej 200 euro. Dzieje się tak dlatego, że umowy tego rodzaju zostały uznane przez projektodawców za potencjalnie szkodliwe dla konsumentów ze względu na ich wysokie koszty.

Zakresem przedmiotowej dyrektywy zostały również objęte inne produkty finansowe. Oprócz wspomnianych wyżej wysokich kosztów, o włączeniu wymienionych niżej produktów do dyrektywy przesądziły także wysokie opłaty w przypadku braku płatności. Owe produkty to:

• umowy najmu lub leasingu z opcją wykupu,
• umowy o kredyt w rachunku bieżącym, w przypadku których kredyt musi zostać spłacony w terminie jednego miesiąca,
• umowy o kredyt nieoprocentowany i wolny od innych opłat oraz
• umowy o kredyt zawarte na warunkach przewidujących jego spłatę w terminie trzech miesięcy i wymóg uiszczenia jedynie nieznacznych opłat.

Ocena zdolności kredytowej

Nowa dyrektywa przewiduje, że kredytodawca jest zobowiązany do dokładnej oceny zdolności kredytowej konsumenta w jego interesie i w celu zapobiegania nieodpowiedzialnym praktykom kredytowym i nadmiernemu zadłużeniu. Ocenę tę kredytodawca powinien przeprowadzić wyłącznie na podstawie stosownych i dokładnych informacji o dochodach i wydatkach konsumenta oraz o innych warunkach finansowych i ekonomicznych, które to informacje są konieczne i proporcjonalne do charakteru, okresu obowiązywania i wartości kredytu oraz związanych z nim ryzyk dla konsumenta. Informacje te mogą obejmować dowody potwierdzające dochody lub dowody istnienia innych źródeł spłaty, informacje o aktywach i zobowiązaniach finansowych lub informacje o innych zobowiązaniach finansowych.

Do oceniania zdolności kredytowej nie mogą być natomiast wykorzystywane dane osobowe zamieszczane przez konsumenta w mediach społecznościowych oraz dane dotyczące zdrowia konsumenta, w tym dane o przebytych chorobach onkologicznych. W przypadku osób, które wyzdrowiały z choroby nowotworowej i które ubiegają się o kredyt, dyrektywa przewiduje, że takie osoby mają po upływie odpowiedniego czasu "prawo do bycia zapomnianym", tak aby ich dawna choroba nie miała wpływu na stawki ubezpieczeniowe.

Ochrona konsumentów przed nadmiernym zadłużaniem się i nadużyciom

Aby chronić konsumentów przed nadmiernym zadłużaniem się i nadużyciom nowa dyrektywa przewiduje, że:

• reklamy kredytów powinny zawsze zawierać jasne i wyraźne ostrzeżenie, że pożyczanie pieniędzy kosztuje;
• zostaną ustanowione limity limity, które mają służyć zapewnieniu, że konsumenci nie będą obciążani nadmiernymi stopami procentowymi lub opłatami;
• obowiązkowe staną się działania w zakresie restrukturyzacji kredytów, mające na celu proaktywne radzenie sobie z pojawiającym się ryzykiem kredytowym na wczesnym etapie.
• kredytodawcy będą zobowiązani do udzielania pomocy konsumentom w przypadku trudności ze spłatą oraz do nakładania opłat nie wyższych niż niezbędne do zrekompensowania kosztów wynikających ze zwłoki.

Prawo do odstąpienia od umowy i przedterminowej spłaty

Nowe przepisy przyznają konsumentom prawo do odstąpienia od umowy kredytowej bez podania przyczyny w ciągu 14 dni.

Konsumenci będą mieli także prawo do przedterminowej spłaty oraz do obniżenia całkowitego kosztu kredytu. O sposobie obliczania rekompensaty w przypadku przedterminowej spłaty konsument powinien zostać poinformowany w sposób jasny przed zawarciem umowy.

Wdrożenie dyrektywy

Dyrektywa nakłada na państwa członkowskie obowiązek przyjęcia i opublikowania przepisów wdrażających dyrektywę do 20 listopada 2025 r., zaś rozpoczęcia ich stosowania najpóźniej od 20 listopada 2026 r. Z tą ostatnią datą wiąże się utrata mocy obowiązującej dotychczasowej regulacji - dyrektywy 2008/48.

Więcej o przedmiotowej regulacji dowiesz się z komentarza praktycznego pt.: "Kredyty konsumenckie po nowemu".

Tagi:
• LEX Prawo Europejskie