Dzikie zwierzęta w mieście

Z roku na rok rośnie liczba zgłoszeń i interwencji dotyczących dzikich zwierząt w miastach. Istnieje wiele przepisów prawa, które odnoszą się do postępowania ze zwierzętami, ale nie wszystkie dotyczą zwierząt dzikich.

Zwierzęta dzikie a zwierzęta łowne

Ustawa o ochronie zwierząt jako kryterium uznania zwierzęcia za dzikie przyjęła sposób jego bytowania, a nie gatunek. W ustawie wskazano, że jako zwierzęta wolno żyjące (dzikie) rozumie się zwierzęta nieudomowione żyjące w warunkach niezależnych od człowieka. Zwierzęta te stanowią dobro ogólnonarodowe i powinny mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której zwierzęta stanowią nadzwyczajne zagrożenie dla życia, zdrowia lub gospodarki człowieka, w tym gospodarki łowieckiej. Wówczas dopuszcza się podjęcie działań mających na celu ograniczenie populacji tych zwierząt. Miejsce, warunki, czas i sposoby ograniczenia populacji zwierząt określa w drodze uchwały sejmik województwa. Przed podjęciem uchwały wymagane jest zasięgnięcie opinii:

- regionalnej rady ochrony przyrody,

- organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt,

- Polskiego Związku Łowieckiego.

Przepisy dotyczące zwierząt łownych znajdują się w ustawie Prawo łowieckie, w której wskazano, że zwierzęta łowne w stanie wolnym, jako dobro ogólnonarodowe, stanowią własność Skarbu Państwa. Katalog gatunków zwierząt łownych określono w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie ustalenia listy gatunków łownych. Zatem o zaliczeniu zwierzęcia do zwierząt łownych decyduje jego gatunek.

Odpowiedzialność za szkody

Zasady odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez dzikie zwierzęta określono w ustawie o ochronie przyrody. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez dzikie zwierzęta ponosi Skarb Państwa, jeżeli została wyrządzona przez żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie i bobry. Nie obejmuje ona utraconych korzyści. Dokonanie oględzin, szacowanie szkód, ustalanie wysokości odszkodowania i jego wypłaty należy do zadań regionalnego dyrektora ochrony środowiska (na obszarze parku narodowego - do dyrektor tego parku).W ustawie wskazano także przypadki, w których odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przez dzikie zwierzęta nie przysługuje, m.in.:

- osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu Państwa,

- jeżeli poszkodowany nie wyraził zgody na wykonanie urządzeń lub zabiegów zapobiegających szkodom,

- za szkody w uprawach rolnych założonych z naruszeniem wymogów agrotechnicznych, jak również nieprzekraczające w ciągu roku wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na jeden hektar uprawy.

Tryb postępowania przy szacowaniu szkód oraz sposób wypłaty odszkodowań za szkody wyrządzone przez żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie i bobry określa rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szacowania szkód wyrządzonych przez niektóre gatunki zwierząt objęte ochroną gatunkową.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zwierzęta łowne ponosi dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego, jeżeli szkoda została wyrządzona przy wykonywaniu polowania albo w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny. Szacowania szkód oraz ustalania wysokości odszkodowania dokonuje zespół składający się z:

- przedstawiciela wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego,

- przedstawiciela dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego,

- właściciela albo posiadacza gruntów rolnych, na terenie których wystąpiła szkoda.

Wypłaty odszkodowania dokonuje zaś dzierżawca albo zarządca obwodu łowieckiego.

Odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przez zwierzęta łowne nie przysługuje m.in.:

- osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu Państwa jako deputaty rolne na gruntach leśnych,

- za szkody w uprawach rolnych założonych z rażącym naruszeniem zasad agrotechnicznych, jak również nieprzekraczające wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na 1 hektar uprawy oraz powstałe w płodach złożonych w sterty, stogi i kopce, w bezpośrednim sąsiedztwie lasu,

- za szkody wyrządzone przy wykonywaniu polowania albo w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny powstałe na nieruchomościach, jeżeli właściciel albo użytkownik wieczysty złożył oświadczenie o zakazie wykonywania polowania (z ograniczeniem czasowym wskazanym w Prawie łowieckim)

Usuwanie padłych zwierząt

Dzikie zwierzęta w mieście mogą wyrządzać szkody, jak również uczestniczyć w kolizjach drogowych. Zdarza się także, że ranne lub chore zwierzę umiera na terenie miasta. Obowiązek usunięcia padłych zwierząt z nieruchomości spoczywa na właścicielu, posiadaczu lub zarządzającym nieruchomością, a usunięcie padłego zwierzęcia z drogi - na zarządcy tej drogi. W orzecznictwie istnieją rozbieżne stanowiska odnośnie podmiotu zobowiązanego do poniesienia kosztów usuwania padłych zwierząt z drogi i ich utylizacji.

Więcej informacji o zasadach obowiązujących przy postępowaniu z dzikimi zwierzętami na terenie miast oraz o roli organów administracji publicznej w działaniach mających na celu jednoczesną ochronę zwierząt i ludzi znajdziesz w nagraniu ze szkolenia online "Dzikie zwierzęta w mieście".