Grupy VAT od 1 stycznia
Od 1 stycznia kilka podmiotów może występować jako jeden podatnik VAT. Polska jest kolejnym krajem, który zdecydował się na skorzystanie z opcji przewidzianej przepisami unijnej dyrektywy 2006/112/WE. Rozwiązanie to budzi spore zainteresowanie podatników.
Instytucja grupy VAT polega na tym, że podmioty wchodzące w skład takiej grupy stają się jednym podatnikiem dla potrzeb VAT. Oznacza to, że zamiast kilku niezależnych podatników na gruncie przepisów regulujących VAT – występuje jeden podatnik reprezentujący wszystkie podmioty wchodzące w skład tej grupy. Wyjątkowość tego rozwiązania polega na tym, że chociaż każdy członek grupy zachowuje swoją niezależność na gruncie prawa cywilnego, prawa spółek handlowych lub też innych podatków, to na gruncie VAT podmioty zawiązujące grupę VAT tracą swoją niezależność. W konsekwencji członek grupy traci swój status odrębnego podatnika i staje się częścią nowego podatnika VAT – grupy VAT.
Powstanie grupy VAT
Pierwotnie grupy VAT miały być tworzone od 1.07.2022 r. Ostatecznie rozwiązanie weszło w życie 1.01.2023 r. Instytucja ta jest regulowana przepisami art. 15a u.p.t.u., z których wynikają trzy warunki powstania grupy VAT jako podatnika VAT:
- istnienie grupy powiązanych ze sobą finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie podmiotów posiadających siedzibę na terytorium kraju lub prowadzących działalność gospodarczą na terytorium kraju za pośrednictwem oddziału położonego na terytorium kraju;
- zawarcie przez tę grupę podmiotów umowy o utworzenie grupy VAT;
- zarejestrowanie grupy VAT jako podatnika VAT.
Procedura Polski Ład – Powstanie grupy VAT pozwala ustalić, czy istnieje możliwość stworzenia grupy VAT oraz wskazuje, co należy uczynić, aby powstała grupa VAT.
Zalety grup VAT
Zawiązanie grupy VAT może wiązać się z licznymi korzyściami. Popularność tego rozwiązania w innych krajach Unii Europejskiej pozwala przypuszczać, że również w Polsce grupy VAT będą często wykorzystywanym instrumentem polityki podatkowej.
Największą zaletą grupy VAT, w ramach której powiązani ze sobą podatnicy będą mogli wspólnie rozliczać VAT, jest ograniczenie obowiązków księgowych dotyczących czynności dokonywanych między podatnikami tworzącymi grupę. Czynności tych nie trzeba bowiem dokumentować fakturami ani wykazywać w plikach JPK_VAT (obowiązku takiego nie mają ani sprzedawcy, ani nabywcy).
Tych czynności nie trzeba także wykazywać w „zwykłej” ewidencji VAT. Jednakże członkowie grupy VAT są obowiązani prowadzić, w postaci elektronicznej, ewidencję czynności dostaw towarów i świadczenia usług dokonywanych na rzecz innych członków tej grupy VAT. Treść tej ewidencji będzie inna w okresie od 1.01.2023 r. do 30.06.2023 r., inna zaś od 1.07.2023 r. Różne będą także obowiązki związane z prowadzeniem tej ewidencji.
Dodatkowa korzyść pojawi się w przypadku, gdy jeden lub więcej z podatników tworzących grupę VAT nie jest uprawniony do odliczania całości lub części VAT od dokonywanych zakupów. Uczestnictwo w grupie VAT pozwala wówczas wyłączyć negatywne tego konsekwencje.
Mimo wielu korzyści podatkowych płynących z tej nowej instytucji przejawiających się m.in. w poprawie cash flow czy w zakresie raportowania dla celów VAT, warto pamiętać, że wdrożenie grupy VAT to proces złożony, do którego należy się odpowiednio przygotować. Niesie bowiem ze sobą zarówno nowe możliwości, jak i pewne ryzyka.
Utrata statusu podatnika przez grupę VAT
Grupa VAT traci status podatnika:
- z dniem poprzedzającym dzień wystąpienia zmian w stanie faktycznym lub w stanie prawnym skutkujących naruszeniem warunków uznania grupy VAT za podatnika;
- z upływem terminu, na jaki została utworzona.
Naczelnik urzędu skarbowego z urzędu wówczas wykreśli grupę VAT z rejestru podatników VAT i zawiadomi przedstawiciela grupy VAT o jej wykreśleniu. Jednocześnie przywróci on zarejestrowanie członków tracącej status podatnika grupy VAT jako podatników VAT – ze statusem takim, jaki posiadali przed dniem wykreślenia, bez konieczności składania przez nich zgłoszenia rejestracyjnego. Utrata przez grupę VAT statusu podatnika skutkuje obowiązkiem złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym doszło do utraty tego statusu.
Procedura Polski Ład – Utrata statusu podatnika przez grupę VAT pozwala ustalić, czy doszło do utraty statusu podatnika przez grupę VAT.
Przeczytaj także:
Grupa VAT – możliwość wspólnego rozliczania się przez kilku podatników
Wewnątrzwspólnotowe rozliczania w VAT na podstawie orzecznictwa TSUE
Objaśnienia podatkowe w zakresie grup VAT
Utworzenie grupy VAT nie obliguje do stosowania prewspółczynnika
Tworzenie i rozliczanie podatkowej grupy kapitałowej krok po kroku
Poznaj odpowiedzi na pytania Klientów:
Czy spółki zagraniczne będą mogły tworzyć grupę VAT?
Czy grupę VAT mogą tworzyć jednostki powiązane tylko osobowo?
Jakie skutki podatkowe będzie niósł za sobą zwrot VAT przedstawicielowi grupy VAT?
Czy podatkowa grupa kapitałowa może rozliczyć straty spółek ją tworzących z lat poprzednich?
Jak ustalić status małego podatnika spółka, która opuściła podatkową grupę kapitałową?
Iwona Kaczorowska
redaktor naczelna "Przeglądu Podatkowego", Product Manager
Procedury Biznes