Ile trzeba zapłacić biegłemu za sporządzenie opinii?

Biegłemu powołanemu przez sąd przysługuje wynagrodzenie za wykonaną pracę oraz zwrot poniesionych przez niego wydatków niezbędnych dla wydania opinii. Wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę ustala się, uwzględniając wymagane kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii czas i nakład pracy, a wysokość wydatków - na podstawie złożonego rachunku. Takie są reguły ogólne wynikające z przepisów. Pytanie, jak w praktyce są one realizowane?

Praktyce orzeczniczej bliżej przyjrzeli się Aleksandra Partyk i Tomasz Partyk w linii orzeczniczej "Merytoryczna zawartość opinii biegłego, a wysokość należnego biegłemu wynagrodzenia". Jak się okazuje, w zakresie ocen zależności pomiędzy treścią (merytoryczną zawartością) opinii biegłego, a wysokością należnego biegłemu wynagrodzenia za jej sporządzenie, ukształtowały się rozbieżne praktyki.

Sądowa weryfikacja dowodu z opinii biegłego

Na sądzie orzekającym spoczywa obowiązek zweryfikowania, czy ekspertyza odnosi się do przedmiotu udzielonego biegłemu zlecenia oraz do weryfikacji zadeklarowanego w tzw. „karcie czynności” czasu pracy poświęconego przez biegłego na wykonanie opinii. Ocena ta pozostawiona została swobodnej ocenie sędziowskiej.

W oparciu o dorobek orzecznictwa można wyróżnić następujące poglądy w tej materii:

• nieprzydatność opinii sporządzonej przez biegłego na polecenie sądu lub zgłoszenie zarzutów do tej opinii, nie stanowią same w sobie podstawy do obniżenia należnego biegłemu wynagrodzenia, obliczanego zgodnie z przepisami stosownego rozporządzenia;
• bez względu na merytoryczną akceptację opinii biegłego, sąd ma obowiązek przeprowadzić kontrolę karty pracy biegłego, a w razie stwierdzenia rażącego zawyżenia czasu pracy w stosunku do potrzeb, jest obowiązany dokonać jego stosownego zmiarkowania;
• jeżeli opinia biegłego nie odpowiada na pytania sądu przedstawione w odezwie lub została nadmiernie rozbudowana ponad rzeczywistą potrzebę, to sąd jest uprawniony do odpowiedniego zmiarkowania wynagrodzenia żądanego przez biegłego do takiego poziomu, jaki odpowiada rzeczywistemu, koniecznemu nakładowi pracy potrzebnemu do wykonania ekspertyzy.

Wynagrodzenie za sporządzenie opinii uzupełniającej

Również swobodnej ocenie sędziowskiej pozostawiono przesądzenie, czy opinia uzupełniająca sporządzona w sprawie ma walor „nowości”, a zatem należy się za nią dodatkowe wynagrodzenie, czy też stanowi jedynie ustosunkowanie się biegłego do zgłoszonych zarzutów.

W oparciu o dorobek orzecznictwa można wyróżnić następujące poglądy w tej materii:

• za sporządzenie opinii uzupełniającej biegłemu przysługuje wynagrodzenie, jeżeli nakład pracy potrzebny dla jej wykonania to uzasadnia;
• zarzuty stron do opinii biegłego mogą skutkować potrzebą wykonania opinii uzupełniającej, przy czym jeżeli nie jest ona nową opinią w sprawie, to biegłemu nie należy się za jej sporządzenie dodatkowe wynagrodzenie.

 Dodatkowo należy wspomnieć, że - jak wskazują autorzy linii orzeczniczej - silnie akcentowane przez Sąd Najwyższy i sądy drugiej instancji jest przy tym należyte uzasadnienie postanowienia w przedmiocie wynagrodzenia biegłego, jako że szablonowość i lakoniczność nie pozwalające na ocenę, czy sąd istotnie rozważył należności biegłego w świetle stosownych przepisów, prowadzić mogą do przyjęcia, że nie została rozpoznana istota sprawy.

Wojciech Kowalski
product manager Działu Legal