Obowiązki związane z zapobieganiem szerzeniu się chorób zakaźnych w placówkach medycznych
Pracownicy placówek medycznych należą w czasach epidemii do grupy szczególnego ryzyka. Kontakt z pacjentami niesie ze sobą potencjalną styczność z czynnikiem chorobotwórczym. Zakażenie pracownika stanowi nie tylko zagrożenie dla zdrowia jego oraz osób bliskich, ale również może istotnie wpłynąć na system ochrony zdrowia - w postaci wstrzymania prac w placówce czy wykluczenia pracowników niezbędnych w do walki z epidemią. Redukcję tego ryzyka ma zapewnić przestrzeganie odpowiednich procedur higienicznych.
W celu ochrony całego systemu
Zapobieganie szerzeniu się zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych jest jednym z głównych problemów w placówkach medycznych. Przestrzegane odpowiednich procedur w placówkach nabiera szczególnego znaczenia w ramach ogłoszonego stanu epidemii w związku ze wzrostem zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2.
W efekcie szczególnie istotnego znaczenia nabiera przestrzeganie obowiązków podmiotów wykonujących działalność leczniczą w zakresie działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych.
Nie tylko kierownik placówki
Obowiązek opracowania oraz wdrożenia odpowiednich procedur wprowadza ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w art. 11 ust.1. Akt reguluje m.in. zasady i tryb zapobiegania oraz zwalczania zakażeń, a także podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia, przecięcia dróg szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz uodpornienia osób podatnych na zakażenie.
Jak opisuje Katarzyna Godlewska w procedurze dostępnej w LEX Podejmowanie działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych obowiązki dotyczą wszystkich podmiotów wykonujących działalność leczniczą, czyli zarówno szpitali, jak i podmiotów leczniczych niebędących szpitalami, a także osób wykonujących zawód medyczny w formie praktyki zawodowej. W efekcie działania w tym zakresie obowiązany jest podjąć zarówno kierownik szpitala czy poradni, jak również lekarz lub pielęgniarka wykonujący zawód w formie praktyki zawodowej.
Jakie obowiązki należy przestrzegać?
Ustawa w art. 11 ust 2 przewiduje w szczególności działania w postaci:
- oceny ryzyka wystąpienia zakażenia związanego z wykonywaniem świadczeń zdrowotnych;
- monitorowania czynników alarmowych i zakażeń związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w zakresie wykonywanych świadczeń;
- opracowania, wdrożenia i nadzoru nad procedurami zapobiegającymi zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych,
- stosowania środków ochrony indywidualnej i zbiorowej w celu zapobieżenia przeniesieniu na inne osoby biologicznych czynników chorobotwórczych;
- wykonywania badań laboratoryjnych oraz analizy lokalnej sytuacji epidemiologicznej w celu optymalizacji profilaktyki i terapii antybiotykowej;
- prowadzenia kontroli wewnętrznej w zakresie podejmowanych działań.
Nie jest to katalog zamknięty. Poszczególne działania będą uzależnione przede wszystkim od zakresu prowadzonej działalności, stopnia rozbudowania struktury organizacyjnej danej jednostki, a także od stopnia i rodzaju zagrożeń związanych z daną działalnością medyczną.
Dokumentacja, kontrola wewnętrzna i kontrola Państwowej Inspekcji Pracy
Realizacja działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych podlega obowiązkowej kontroli wewnętrznej. Jak wskazuje Katarzyna Godlewska, w szpitalu kontrolę wewnętrzną będzie przeprowadzał zespół kontroli zakażeń szpitalnych (zob. szerzej w procedurze: Powołanie zespołu i komitetu zakażeń szpitalnych zgodnie z art. 15 ust. 2 pkt 2 ustawy, natomiast w przypadku praktyk zawodowych taką kontrolę może przeprowadzić osoba prowadząca praktykę np. lekarz lub pielęgniarka. Kontrola wewnętrzna powinna odbywać się cyklicznie, nie rzadziej jednak niż co 6 miesięcy, a na zakończenie powinien zostać sporządzony stosowny raport.
Sposób dokumentowania czynności określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie sposobu dokumentowania realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych oraz warunków i okresu przechowywania tej dokumentacji.
Ponadto realizacja działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz prowadzenie dokumentacji tych działań, w tym wyniki kontroli wewnętrznej, podlegają, zgodnie z właściwością, kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
product manager Działu Legal