Czy organy są bezsilne wobec inwestycji budowanych na podstawie ustawy antycovidowej?
Wprowadzenie na początku pandemii artykułu 12 ust. 1 ustawy antycovidowej miało umożliwić szybkie i sprawne przeprowadzenie niezbędnych inwestycji w przypadku zagrożenia życia lub związanych z przeciwdziałaniem sytuacji kryzysowych wywołanych przez COVID-19 z pominięciem długotrwałych procedur administracyjno-budowlanych.
O czym dokładnie mówi artykuł 12 ustawy antycovidowej?
Zgodnie z art 12 ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 – dalej ustawa antycovidowa), do projektowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych, w tym zmiany sposobu użytkowania, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, nie stosuje się przepisów:
- ustawy - Prawo budowlane,
- ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz aktów planistycznych, o których mowa w tej ustawie,
- ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
- a w przypadku konieczności poszerzenia bazy do udzielania świadczeń zdrowotnych, także przepisów wydanych na podstawie 22 ust. 3, 4 i 4a ustawy o działalności leczniczej.
Przedmiotowy artykuł obowiązywał w okresie od dnia 8 marca do dnia 5 września 2020 r.
Jak w praktyce wykorzystano ten przepis?
Szybko okazało się, że pozbawienie formalnej kontroli organów administracji architektoniczno-budowlanej nad inwestycjami realizowanymi na podstawie art. 12 ustawy antycovidowej doprowadziło do rozpoczęcia szeregu bardzo różnych inwestycji budowlanych, których przeznaczenie trudno powiązać z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Do tej sytuacji odniosło się w połowie września br. Ministerstwo Rozwoju, które w opublikowanym komunikacie wiceministra wskazało, że intencją wprowadzenia artykułu 12 ust. 1 ustawy antycovidowej, była możliwość skorzystania z niego w wyjątkowych okolicznościach zagrożenia życia lub związanych z przeciwdziałaniem sytuacji kryzysowych związanych właśnie z COVID-19. Podkreślono konieczność doraźnego i ekspresowego budowania takich obiektów, w których byliby ratowani ludzie. W myśl komunikatu niedopuszczalna jest sytuacja, w której inwestorzy wykorzystują ten zapis dla własnych korzyści.
Czy pod szyldem walki z covid-19 można wybudować wszystko? - nagranie ze szkolenia
Czym jest "przeciwdziałanie covid-19"?
Do inwestycji pseudocovidowych odniósł się także Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego wskazując, że zgodnie z art. 2 ust. 2 specustawy antycovidowej ilekroć w ustawie jest mowa o "przeciwdziałaniu COVID-19", rozumie się przez to wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych, choroby, o której mowa w ust. 1. Stwierdził przy tym, że inwestor decydujący się na rozpoczęcie inwestycji w oparciu o ten artykuł, powinien mieć świadomość jaki jest nadrzędny cel ustawy antycovidowej. Kluczowa jest bowiem przesłanka, zgodnie z którą w trybie określonym przepisami antycovidowymi powinny być realizowane takie inwestycje, których realizacja zakończy się w terminie umożliwiającym wykorzystanie powstałych obiektów faktycznie do działań związanych ze zwalczaniem wirusa SARS-coV-2.
Czy organy JST i NB faktycznie mają związane ręce?
Częściowo zapewne tak, przede wszystkim poprzez wyłączenie kontroli na etapie zgłaszania informacji o budowie do organów administracji architektoniczno-budowlanej. Ale nie jest też tak, że są całkiem bezsilne. Przede wszystkim jest szereg ustaw, których specustawa antycovidowa nie wyłączyła, i których zapisy mogły zostać złamane, jak choćby Prawo wodne czy ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Ponadto art. 12 specustawy już nie obowiązuje, ponieważ przestał obowiązywać po upływie 180 dni, czyli z dniem 5 września. W związku z tym inwestorów, którzy rozpoczęli budowę i nie skończyli jej w tym okresie, zaczną obowiązywać standardowe przepisy Prawa budowlanego. Co więcej wszelkie inwestycje pseudocovidowe będą traktowane jak samowole i w tym trybie nadzór budowlany będzie mógł podjąć postępowanie. O pełnym katalogu narzędzi, jakie przysługują organom administracji publicznej w celu przeciwdziałania inwestycjom wykorzystującym w sposób niewłaściwy art. 12 specustawy antycovidowej opowiada radca prawny, Pan Filip Wasilewski w materiale:
Czy pod szyldem walki z covid-19 można wybudować wszystko? - nagranie ze szkolenia
product manager Budownictwo