Kontrola PIP wypadków zgłaszanych przez pracodawców
Podstawowym obowiązkiem każdego pracodawcy jest zorganizowanie procesu pracy tak, aby minimalizować ryzyko wystąpienia wypadków, jak również chorób związanych z pracą. Wypadkami o szczególnym ciężarze gatunkowym są wypadki: ciężkie, zbiorowe oraz śmiertelne. O powyższych zdarzeniach należy niezwłocznie zawiadomić właściwego miejscowo okręgowego inspektora pracy.
Kwalifikowane formy wypadku
Zgodnie z art. 234 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy nie każde zdarzenie, któremu uległ pracownik, powinno być zgłoszone do Państwowej Inspekcji Pracy. Pracodawca powinien niezwłocznie zawiadomić o poniższych zdarzeniach:
- Wypadek śmiertelny
Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć poszkodowanego w okresie sześciu miesięcy od zdarzenia. Z powyższej definicji wynika więc, że aby mówić o wypadku śmiertelnym, skutek śmiertelny nie musi nastąpić w bardzo bliskim okresie od zdarzenia (w jednej chwili lub w tym samym dniu). - Wypadek ciężki
Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku słuchu i mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, ale także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie, albo trwałe istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. - Wypadek zbiorowy
Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.
Procedura zgłoszenia wypadku
Pracodawca o jednych z trzech powyższych rodzajach zdarzenia musi niezwłocznie powiadomić organ PIP właściwy ze względu na miejsce zdarzenia. Przepisy nie precyzują co kryje się pod „niezwłocznością” jednak należy przyjąć, że obowiązkiem pracodawcy jest dokonanie zgłoszenia tak szybko jak to tylko będzie możliwe (uwzględniając fakt, iż w pierwszej kolejności należy dokonać szeregu czynności względem poszkodowanego oraz na miejscu zdarzenia).
Zawiadomienie powinno zawierać następujące informacje:
- identyfikacja pracodawcy (nazwa pracodawcy, imię nazwisko, zajmowane stanowisko, telefon),
- data i godzina zaistnienia zdarzenia,
- liczba osób poszkodowanych,
- dane osób poszkodowanych (w tym imię i nazwisko poszkodowanego, podstawę świadczenia pracy, skutki wypadku dla poszkodowanego),
- miejsce wypadku,
- informacja o przebiegu zdarzenia wypadkowego
Najszybciej o wypadku można zawiadomić PIP telefonicznie. Zgłoszenia wypadku można także dokonać w formie e-mail lub wysyłając na adres właściwego okręgowego inspektoratu pracy.
Dokonane zgłoszenie jest odnotowywane – każdy okręgowy inspektorat pracy prowadzi rejestr zgłoszeń wypadków przy pracy.
Okręgowy inspektor pracy (lub jego zastępca) przekazują informację o zaistniałym zdarzeniu wyznaczonemu inspektorowi pracy, zobowiązując go do niezwłocznego przystąpienia do badania zdarzenia.
Badanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy następuje w ramach kontroli pracodawców oraz przedsiębiorców niebędących pracodawcami, na rzecz których wykonywana jest praca przez osoby fizyczne, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy.
Zobacz Badanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy przez PIP
Przebieg kontroli inspektora pracy dotyczące wypadku
Postępowanie kontrolne dotyczące wypadków prowadzone jest w oparciu o przepisy ustawy o PIP z uwzględnieniem zasad kodeksu etyki pracowników PIP. Uzupełnieniem tych przepisów mogą być wytyczne Głównego Inspektora Pracy.
W toku kontroli inspektor pracy ma prawo do:
- swobodnego wstępu na teren oraz do obiektów i pomieszczeń podmiotu kontrolowanego;
- przeprowadzania oględzin obiektów, pomieszczeń, stanowisk pracy,
- żądania ustnych oraz pisemnych wyjaśnień od pracowników oraz pracodawcy,
- żądania przedłożenia akt osobowych i wszelkich dokumentów związanych z wykonywaniem pracy przez pracowników lub osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy,
- utrwalania przebiegu i wyników oględzin za pomocą aparatury i środków technicznych służących do utrwalania obrazu lub dźwięku.
W sytuacji, gdy w obrębie miejsca, w którym doszło do wypadku zainstalowany jest monitoring wizyjny - inspektor pracy ma prawo przejrzeć jego zapisy. Analiza zapisów monitoringu może być kluczowa na potrzeby ustalenia rzeczywistego przebiegu zdarzenia.
Zobacz Kontrola PIP wypadków zgłaszanych przez pracodawców
Dokumentacja pokontrolna oraz możliwe środki prawne
Kontrola dotycząca badania okoliczności i przyczyn zdarzenia powinna być zakończona w ciągu 60 dni kalendarzowych od daty otrzymania zgłoszenia o tym zdarzeniu. W szczególnych przypadkach, termin zakończenia kontroli może być przedłużony na umotywowany pisemny wniosek inspektora pracy za zgodą okręgowego inspektora pracy.
Ustalenia kontroli dokumentowane są w formie:
- notatki urzędowej,
- protokołu kontroli.
Wybór określonej formy sposobu dokumentowania kontroli zależy od tego czy weryfikacja biurowych stanowisk pracy wykaże nieprawidłowości czy też nie.
Nawet pojedyncze uchybienie będzie uprawniało Inspektora do sporządzenia protokołu kontroli. Zarówno kopia protokołu jak również notatki urzędowej, powinna zostać pozostawiona podmiotowi kontrolowanemu.
Zastrzeżenia należy zgłosić na piśmie w terminie 7 dni od dnia przedstawienia protokołu.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości dotyczących sfery bhp inspektorzy pracy wydają nakazy administracyjne.
Inspektor może zastosować przepisy dotyczące odpowiedzialności wykroczeniowej z tytułu niezawiadomienia PIP o wypadku przy pracy - ciężkim zbiorowym lub śmiertelnym oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.
Ponadto, inspektor może skierować do prokuratury zawiadomienie w sprawie podejrzenia popełnienia przestępstwa - w związku z brakiem zawiadomienia w terminie właściwego organu o wypadku przy pracy, jak również niesporządzeniem lub nieprzedstawieniem wymaganej dokumentacji.
Od decyzji inspektora pracy wydanej w formie pisemnej lub stanowiącej wpis do dziennika budowy, podmiotowi kontrolowanemu przysługuje odwołanie do okręgowego inspektora pracy. Odwołanie wnosi się w terminie 7 dni od daty otrzymania decyzji.
Maria Kubacka
Product Manager
LEX BHP