Obecny czas to szansa dla dostrzeżenia zalet mediacji

Od ponad miesiąca większość rozpraw jest zawieszonych. W sądach tworzą się coraz większe zaległości w rozpoznawaniu spraw. A po ustaniu pandemii sytuacja może się jeszcze pogorszyć, ze względu na nowe spory. Warto więc rozważyć mediację jako alternatywną metodę ich rozwiązywania.

Szerzenie się pandemii zakaźnej choroby Covid-19 wywoływanej przez koronawirusa SARS-CoV-2 powoduje uzasadniony wzrost zainteresowania mediacją jako jedną z form alternatywnego rozwiązywania sporów. Z uwagi na konieczność zachowania ustanowionych rygorów sanitarno-epidemiologicznych szczególnie uzasadnione wydaje się korzystanie z mediacji prowadzonej za pomocą środków komunikowania się na odległość. Forma ta może przynieść wiele korzyści zarówno dla samych stron, jak również dla sądów i profesjonalnych pełnomocników.

Czym jest mediacja, a czym e-mediacja

Mediacja jest dobrowolną i poufną metodą rozwiązywania sporów przy udziale bezstronnej i neutralnej osoby trzeciej, która w drodze rokowań (negocjacji) pomaga spierającym się stronom osiągnąć obustronnie akceptowalne rozwiązanie, jednakże bez prawa do wydania merytorycznej decyzji. Z kolei e-mediacja (inaczej mediacja online, z j. ang. cybermediation) to pojęcie odnoszące się do mediacji prowadzonej za pomocą środków komunikowania się na odległość (zarówno przez wideokonferencje, komunikatory internetowe, jak i przez e-maile). Ten typ mediacji polega na tym, że strony sporu nie przebywają w trakcie postępowania mediacyjnego w tym samym pomieszczeniu, a komunikują się z mediatorem i sobą za pomocą internetu, pisze Magdalena Skibińska w komentarzu praktycznym w LEX - Mediacja w erze Covid-19.

Ramy prawne prowadzenia e-mediacji

Ramy prawne prowadzenia e-mediacji w sprawach cywilnych wyznaczają odpowiednie przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Wskazują one nie tylko, kto może pełnić funkcję mediatora, w jakich sprawach jest ona dopuszczalna oraz jakie zasady kierują postępowaniem mediacyjnym, ale regulują także rodzaje mediacji, sposoby ich wszczęcia i prowadzenia, czas trwania postępowania mediacyjnego oraz kwestie związane z zawarciem ugody przed mediatorem i jej skutków. Przepisy te w pełnym zakresie znajdują zastosowanie do e-mediacji prowadzonych w trakcie trwania pandemii koronawirusa. Zdaniem Autorki, oznacza to m.in., że:

• rozwiązywanie sporów za pomocą środków porozumiewania się na odległość może mieć zastosowanie zarówno w odniesieniu do mediacji umownej, jak i sądowej,
• mediację online można przeprowadzić w sprawach cywilnych, które mają zdatność ugodową,
• niedopuszczalne jest korzystanie w pełni zautomatyzowanej e-mediacji,
• mediatorem w e-mediacji może być zarówno stały mediator, jak i mediator ad hoc,
• e-mediacja może polegać zarówno na komunikacji mediatora osobno z każdą ze stron, jak również ze wszystkimi równocześnie,
• z przebiegu mediacji sporządza się protokół,
• strony są zobowiązane do podpisania ugody,
• ugoda zawarta w ramach mediacji online może zostać zatwierdzona przez sąd,
• koszty przeprowadzonej mediacji podlegają rozliczeniu na zasadach ogólnych.

Szczegółowo zalety, ale także wazy tzw. e-mediacji zostały przedstawione we wspomnianym komentarzu praktycznym dostępnym w LEX - Mediacja w erze Covid-19. Polecam także lekturę komentarza praktycznego - Mediacja po reformie KPC.

Katarzyna Irytowska
Product manager LEX Kancelaria Prawna