Jak obliczyć wartość celną towaru? Skorzystaj z kalkulatora Wolters Kluwer!

O wysokości cła decydują dwa czynniki: wartość celna oraz stawka celna. Cło od importowanych towarów ustalane jest w oparciu o ich wartość celną. Wartość celna jest stosowana do celów wspólnej taryfy celnej oraz środków pozataryfowych ustanowionych w przepisach unijnych. Jej obliczenie często sprawia problemy, a niekiedy wywołuje spory z fiskusem, kończące przed sądem administracyjnym.

Na obszarze Unii Europejskiej obowiązuje taryfa celna wspólna dla wszystkich państw członkowskich. Zawiera ona w większości stawki wyrażone procentowo w stosunku do wartości celnej towarów. Dlatego prawidłowe ustalenie wartości celnej jest tak istotne. Bezpośrednio wpływa bowiem na określenie należności przywozowych większości towarów importowanych do Unii. Ale wartość celna ma znaczenie nie tylko dla wymiaru należności celnych. Stanowi ona także podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług oraz w akcyzie wówczas, gdy zastosowanie mają stawki procentowe.

Metody ustalania wartości celnej

Unijny kodeks celny przewiduje kilka metod ustalania wartości celnej towarów. Jak wskazuje prof. Krzysztof Lasiński-Sulecki w komentarzu praktycznym pt. Wartość transakcyjna poszczególne metody zostały wskazane w Unijnym Kodeksie Celnym w sekwencji, w której powinny one mieć zastosowanie w praktyce. Każda kolejna metoda może mieć zastosowanie jedynie wówczas, gdy niemożliwe było ustalenie wartości celnej z zastosowaniem poprzednio wskazanej metody. Poniżej przedstawiam poszczególne metody zgodnie z tą sekwencją. Są to:

Metoda wartości transakcyjnej

Pierwszorzędne znaczenie zostało przypisane metodzie wartości transakcyjnej. Ma ona pierwszeństwo przed wszelkimi innymi metodami ustalania wartości celnej. Jest też najczęściej stosowanym sposobem ustalania wartości celnej. Przyznanie prymatu metodzie wartości transakcyjnej wynika z wiążącego Unię Europejską oraz jej państwa członkowskie prawa międzynarodowego. Podstawą do jej ustalenia jest cena faktycznie zapłacona lub należna za towary, gdy zostały one sprzedane w celu wywozu na obszar celny Unii, w razie potrzeby skorygowana. Aby ta metoda mogła zostać zastosowana, konieczne jest spełnienie, kilka warunków. Wszystkie omawia je Tomasz Krywan w poradniku pt.: Wartość celna na przykładach.

Elementy zwiększające wartość celną towarów

Jak wynika z art. 71 Unijnego Kodeksu Celnego przy ustalaniu wartości celnej metoda wartości transakcyjnej do ceny faktycznie zapłaconej lub należnej za przywożone towary dodaje się:

• koszty w wysokości, w jakiej są ponoszone przez kupującego, lecz nie ujęte w cenie faktycznie zapłaconej lub należnej za towary:

• prowizje i koszty pośrednictwa, z wyjątkiem prowizji od zakupu;
• koszt pojemników, jeżeli na potrzeby celne są one traktowane jako stanowiące całość z danymi towarami; oraz
• koszt pakowania obejmujący zarówno robociznę, jak i materiały;

• określoną w odpowiedniej proporcji wartość wymienionych poniżej towarów i usług, dostarczonych bezpośrednio lub pośrednio przez kupującego, bezpłatnie lub po obniżonej cenie, do użytku związanego z produkcją i sprzedażą przywożonych towarów w celu wywozu, w zakresie, w jakim taka wartość nie jest wliczona w cenę faktycznie zapłaconą lub należną:

• materiały, komponenty, części i podobne elementy, które stanowią część składową lub przynależność przywożonych towarów;
• narzędzia, matryce, formy i podobne elementy użyte przy produkcji przywożonych towarów;
• materiały zużyte przy produkcji przywożonych towarów; oraz
• prace inżynieryjne, badawcze, artystyczne i projektowe oraz plany i szkice, wykonywane poza Unią i niezbędne do produkcji przywożonych towarów;

• dotyczące wycenianych towarów honoraria, tantiemy autorskie i opłaty licencyjne, które kupujący musi opłacić bezpośrednio lub pośrednio, jako warunek sprzedaży wycenianych towarów, w zakresie w jakim takie honoraria, tantiemy autorskie i opłaty licencyjne nie są wliczone w cenę faktycznie zapłaconą lub należną;

Tu szczególnie opłaty licencyjne są przedmiotem wielu sporów sądowych. Jeden z nich został opisany w omówieniu wyroku WSA w Gdańsku, pt.: Pośrednio uiszczana licencja też powiększa wartość celną towarów.

1. wartość jakiejkolwiek części dochodu z dalszej odsprzedaży przywożonych towarów, dysponowania nimi lub ich użytkowania, która przypada bezpośrednio lub pośrednio sprzedającemu; oraz
2. następujące koszty, aż do miejsca wprowadzenia towarów na obszar celny Unii:

• koszty transportu i ubezpieczenia przywożonych towarów; oraz
• opłaty załadunkowe i manipulacyjne związane z transportem przywożonych towarów.

Elementy, których nie wlicza się do wartości celnej towarów

Jednocześnie Unijny Kodeks Celny w swoim art. 72 przewiduje katalog kosztów, których nie wlicza się do wartości celnej, o ile można je wyodrębnić z ceny faktycznie zapłaconej lub należnej. Są to:

1. koszty transportu przywożonych towarów po ich wprowadzeniu na obszar celny Unii;
2. koszty związane z pracami budowlanymi, instalacyjnymi, montażowymi, obsługą lub pomocą techniczną, wykonywanymi po wprowadzeniu na obszar celny Unii przywożonych towarów, takich, jak: zakłady przemysłowe, maszyny lub wyposażenie;
3. odsetki wynikające z umowy o finansowaniu zawartej przez kupującego i odnoszącej się do zakupu przywożonych towarów, niezależnie od tego, czy finansowanie zapewnione jest przez sprzedającego czy też przez inną osobę, jeżeli umowa o finansowaniu została zawarta w formie pisemnej, a w razie konieczności kupujący jest w stanie udowodnić, że spełnione zostały następujące warunki:

• takie towary zostały rzeczywiście sprzedane po cenie zadeklarowanej jako faktycznie zapłacona lub należna;
• żądane oprocentowanie nie przekracza normalnie stosowanego oprocentowania dla tego typu transakcji dokonywanych w danym kraju w czasie, w którym zapewniono finansowanie;

1. opłaty za prawo do kopiowania przywiezionych towarów w Unii;
2. prowizje od zakupu;
3. należności celne przywozowe lub inne opłaty należne w Unii z tytułu przywozu lub sprzedaży towarów;

Kursy walut

A co, gdy cena towaru wyrażona jest w walucie obcej? Przecież wartość celną towarów wskazujemy w PLN. Wówczas musi nastąpić przeliczanie waluty. Jest to kurs wymiany waluty z przedostatniej środy poprzedniego miesiąca. Jest on stosowany przez cały następny miesiąc kalendarzowy niezależnie od jego wahnięć.

Kalkulator wartości celnej od WKP

Wydaje się, że obliczenie wartości celnej metodą transakcyjną wcale nie jest takim prostym zadaniem z uwagi na elementy zwiększające i zmniejszające tą wartość przy uwzględnieniu przecież właściwego kursu waluty dla danej składowej. Wszystko to licząc na "piechotę" może zająć sporo czasu, a przy tym może być obarczone ryzykiem błędu czy to merytorycznego czy rachunkowego. Dlatego warto skorzystać z kalkulatora wartości celnej, który całkiem niedawno pojawił się w publikacji LEX Księgowość. Kalkulator uwzględnia wszystkie elementy przepisane Unijnym Kodeksem Celnym. Jednocześnie kalkulator wyliczy wartość celną towarów w PLN, jeżeli jakikolwiek z elementów składowych został określony w walucie obcej uwzględniając właściwy dla wybranej daty kurs NBP.

Kalkulator wartości celnej został opracowany w formie arkusza liczącego w formacie xls., który obsługiwany jest przez Excela.

Metoda wartości transakcyjnej towarów identycznych

A jeżeli nie da się w żaden sposób określić wartości celnej metodą transakcyjną? Wtedy wartość tę ustala się w oparciu o metodę wartości transakcyjnej towarów identycznych. Metoda ta polega na ustaleniu wartości celnej w oparciu o wartość transakcyjną (ustaloną powyżej) identycznych towarów sprzedanych w celu wywozu na obszar celny Unii i wywożonych w tym samym lub zbliżonym czasie co towary, dla których wartość celna jest ustalana.

Metoda wartości transakcyjnej towarów podobnych

Jeżeli również metoda wartości transakcyjnej towarów identycznych nie może zostać zastosowana, wartość celną towarów należy ustalić metodą wartości transakcyjnej towarów podobnych. Metoda ta polega na ustaleniu wartości celnej w oparciu o wartość transakcyjną towarów podobnych sprzedanych w celu wywozu na obszar celny Unii i wywożonych w tym samym lub zbliżonym czasie co towary, dla których wartość celna jest ustalana.

Metoda ceny jednostkowej / dedukcyjna

Jeżeli również metoda wartości transakcyjnej towarów podobnych nie może zostać zastosowana, wartość celną towarów ustala się metodą ceny jednostkowej. Metoda ta polega na obliczeniu wartości opartej na cenie jednostkowej, po jakiej towary przywożone lub towary identyczne lub podobne (towary identyczne bądź podobne w rozumieniu wcześniej wskazanym) sprzedawane są na obszarze celnym Unii w największych zbiorczych ilościach osobom niepowiązanym ze sprzedającymi.

Metoda wartości kalkulowanej

Natomiast gdy również metoda ceny jednostkowej nie może zostać zastosowana, wartość celną należy ustalić w oparciu o metodę wartości kalkulowanej. Wartość celna ustalana tą metodą jest równa sumie:

• kosztów lub wartości materiałów i produkcji bądź innych procesów zastosowanych przy wytworzeniu przywożonych towarów;
• kwoty zysku i kosztów ogólnych równych kwocie zwyczajowo wliczanej w cenę sprzedaży towarów tego samego gatunku lub rodzaju co towary, dla których ustalana jest wartość celna, wytworzonych przez producentów w kraju eksportu, w celu wywozu do Unii;
• kosztów transportu i ubezpieczenia przywożonych towarów oraz opłat załadunkowych i manipulacyjnych związanych z transportem przywożonych towarów do miejsca wprowadzenia na obszar celny Unii.

Metoda tzw. „ostatniej szansy”

Z kolei, kiedy metoda wartości kalkulowanej nie może zostać zastosowana, pozostaje ustalenie wartości celnej metodą tzw. „ostatniej szansy”. Ta metoda nie przewiduje konkretnego sposobu ustalania wartości celnej towaru. Wymaga tylko, aby ta wartość była ustalona na podstawie danych dostępnych we wspólnocie, z zastosowaniem odpowiednich środków zgodnych z zasadami i ogólnymi przepisami:

• Porozumienia w sprawie stosowania artykułu VII Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu;
• artykułu VII Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu;
• przepisów rozdziału 3 Tytułu II UKC - Wartość celna towarów.

Wszystkie te metody opisuje Tomasz Krywan w poradniku pt.: Wartość celna na przykładach. Autor prezentuje przy tym liczne przykłady.

Michał Malinowski

product manager Księgowość i Podatki