Obowiązek oznaczania towarów i usług w nowym JPK_VAT

W obowiązującym od 1 października nowym JPK_VAT, który stanowi połączenie ewidencji VAT z deklaracją, pojawił się też obowiązek oznaczania dostaw niektórych grup towarów i usług. Które z nich muszą być oznaczane i jakim kodem? Czy za błąd przy oznaczaniu grożą kary finansowe? Te nowe obowiązki ilustrują nowe procedury podatkowe.

Od 1.10.2020 r. całkowicie zmieniły się zasady przygotowywania i składania deklaracji VAT. Deklaracja stała się w pełni dokumentem elektronicznym obejmującym deklarację VAT (która zastąpiła dotychczasowe deklaracje VAT-7 i VAT-7K) i ewidencję VAT. Tych nowych wymogów raportowania VAT dotyczą następujące procedury:

• Korzystanie z ulgi na złe długi w ramach nowego JPK_VAT – procedura pozwala ustalić jak od 1 października skorzystać z ulgi na złe długi w nowym JPK_VAT, krok po kroku szczegółowo omawiając wszystkie pola pliku.
• Obowiązek korekty odliczonego podatku ze względu na nieuregulowanie należności – procedura pozwala ustalić, czy istnieje obowiązek dokonania korekty odliczonego podatku ze względu na nieuregulowanie należności.
• Korekta odliczonego podatku dokonywana przez dłużników w ramach nowego JPK_VAT – procedura wskazuje jak w ramach nowego JPK_VAT dłużnicy powinni wykazywać dokonywaną korektę podatku odliczonego.

Kody dla transakcji sprzedaży (kody GTU)

Istotną nowością w zakresie prowadzenia ewidencji jest to, że określone transakcje muszą być dodatkowo oznaczane za pomocą specjalnych kodów. Oznaczenie zależy od przedmiotu transakcji, ewentualnie od szczególnych okoliczności towarzyszących transakcji.

Dotyczy to przede wszystkim ewidencji sprzedaży. Popularnie mówi się tutaj o kodach GTU – GTU to skrót od określenia „grupy towarów i usług”.

Zgodnie z nowymi przepisami, w części dotyczącej sprzedaży ewidencja zawiera następujące oznaczenia dla dostaw:

1. napojów alkoholowych (alkoholu etylowego, piwa, wina, napojów fermentowanych i wyrobów pośrednich) – oznaczenie „01”,
2. paliw silnikowych (przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu których obowiązuje zasada płatności podatku należnego bezpośrednio do urzędu skarbowego) – oznaczenie „02”,
3. oleju opałowego oraz olejów smarowych – oznaczenie „03”,
4. wyrobów tytoniowych, suszu tytoniowego, płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym – oznaczenie „04”,
5. odpadów – oznaczenie „05”,
6. urządzeń elektronicznych oraz części i materiałów do nich – oznaczenie „06”,
7. pojazdów oraz części samochodowych – oznaczenie „07”,
8. metali szlachetnych oraz nieszlachetnych – oznaczenie „08”,
9. leków oraz wyrobów medycznych – produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, objętych obowiązkiem zgłoszenia na podstawie Prawa farmaceutycznego – oznaczenie „09”,
10. budynków, budowli i gruntów – oznaczenie „10”.

Właściwe oznaczenie dokumentów

Odpowiednie oznaczenia określonych transakcji (dostaw), które umożliwią wygenerowanie i złożenie prawidłowego JPK_VAT w terminie, mają zastosowanie tylko i wyłącznie do dostaw ww. towarów. Jeśli towary te są w jakiejś mierze przekazywane odbiorcy, czy też wykorzystywane przy wykonywaniu dla takiego odbiorcy usługi, to usługi te nie podlegają oznaczeniu kodami GTU.

Kody GTU dotyczą tylko tych transakcji, które są dokumentowane fakturami i które są w związku z tym wykazywane jako odrębne pozycje w ewidencji sprzedaży.

Struktura nowego JPK_VAT przewiduje możliwość stosowania wielu oznaczeń GTU dla jednej transakcji (dla jednej faktury). Nie ma konieczności ujmowania jednej transakcji w ramach kilka wpisów, jeśli dana czynność dotyczy dostawy różnych towarów z różnymi kodami GTU.

Kody GTU stosuje się przy dostawach określonych towarów dokonywanych przez podatnika. Nie są one stosowane w przypadku rozliczania przez podatnika (w ewidencji sprzedaży) wewnątrzwspólnotowego nabycia tych towarów, czy też dostawy tych towarów, dla której podatnikiem jest nabywca.

Dodatkowe oznaczanie transakcji w postaci procedur podatkowych

Jak te nowe obowiązki dotyczące oznaczeń liczbowych i literowych wyglądają w praktyce przedstawiają następujące procedury podatkowe:

Procedura Oznaczenia liczbowe w nowym JPK_VAT szczegółowo prezentuje wszystkie grupy dostaw towarów lub świadczenia usług, dla których od 1.10.2020 r. w nowym JPK_VAT konieczne jest stosowanie oznaczenia liczbowego.

Wiele zmian wystąpi także w zakresie rozszerzenia listy informacji, jakie będą musiały być ujawniane w nowym JPK_VAT. W szczególności należy tu wymienić obowiązkowe oznaczenie faktur, które podlegają podzielonej  płatności (split payment) oraz transakcji dotyczących wrażliwych towarów (m.in. leków, paliwa, papierosów, pojazdów oraz części samochodowych i innych wyrobów akcyzowych, budynków, budowli i gruntów). Procedura Oznaczenia transakcji w nowym JPK_VAT pozwala ustalić czy konieczne jest dodatkowe oznaczenie danej transakcji w nowym pliku JPK_VAT.

Wśród zmian warto także wymienić doprecyzowanie oznaczeń dokumentów sprzedaży (w tym dodanie oznaczenia dla dokumentów zbiorczych zawierających wartość sprzedaży zaewidencjonowanej na kasach rejestrujących). Procedura Oznaczenia dowodów sprzedaży w nowym JPK_VAT pozwala ustalić czy konieczne jest dodatkowe oznaczenie dowodu sprzedaży w nowym JPK_VAT.

Procedura Oznaczenia dowodów zakupu w nowym JPK_VAT pozwala ustalić czy konieczne jest dodatkowe oznaczenie dowodu zakupu w nowym JPK_VAT. Przedstawia ona wszystkie dowody zakupu, które od 1 października muszą być oznaczane w szczególny sposób w nowym JPK_VAT.

Na temat wszystkich procedur zobacz krótki film film opisujący tę kategorię dokumentów.

Iwona Kaczorowska

redaktor naczelna "Przeglądu Podatkowego"
product manager Procedury Biznes