Uszczelnienie VAT w sektorze e-commerce od 1 stycznia 2024 r.
Niedawno minęły dwa lata jak w ustawie o VAT obowiązują zmiany wprowadzone przez pakiet e-commerce. To była kluczowa data dla całego e-handlu. Celem wprowadzenia tych zmian było pokonanie barier, w tym uszczelnienie VAT, w transgranicznym handlu elektronicznym pomiędzy przedsiębiorcami i konsumentami. 1 stycznia 2024 r. wejdą kolejne zmiany w tym obszarze. Do ustawy wprowadzono regulacje, które zacieśnią współpracę między administracjami podatkowymi a dostawcami usług płatniczych.
Niezadowalająca efektywność poboru VAT
Znacząca część sprzedaży towarów do konsumentów w UE, zarówno w ramach obrotu pomiędzy państwami członkowskimi, jak i w odniesieniu do towarów sprowadzanych do Unii z państw trzecich, dokonywana jest za pośrednictwem interfejsów elektronicznych, takich jak platforma, platforma handlowa, portal lub inne podobne środki (tj. urządzenie lub oprogramowanie). Kompleksową obsługę logistyczną często zapewniają tu magazyny zlokalizowanych na terytorium UE. Problemem było jednak to, że w znacznej mierze tego rodzaju sprzedaż jest prowadzona przez bardzo liczną grupę przedsiębiorców nieposiadających siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w UE. Dotychczasowa praktyka pokazywała, że w wielu państwach członkowskich występowały trudności z zapewnieniem prawidłowego wypełniania obowiązków podatkowych przez takich przedsiębiorców.
Implementacja dyrektyw
Państwa Członkowskie UE, w tym Polska, zobowiązane są do zaimplementowania w krajowych przepisach podatkowych rozwiązań przewidzianych w pakiecie VAT e-commerce, których celem jest pokonanie barier, w tym uszczelnienie VAT, w transgranicznym handlu elektronicznym pomiędzy przedsiębiorcami i konsumentami (B2C). Trzon tego pakietu stanowią dyrektywy nowelizujące dyrektywę 2006/112/WE (dyrektywa VAT), które zostały przyjęte przez Radę UE w grudniu 2017 r. i listopadzie 2019 r.
Co w pakiecie e-commerce?
Główne rozwiązania ujęte w pakiecie e-commerce, które weszły w życie od 1.07.2021 r. objęły m.in.:
- Usunięcie w całej UE zwolnienia z VAT dla importu towarów w przesyłkach o wartości nieprzekraczającej 22 euro;
- Nałożenie obowiązku zapłaty VAT na podatników ułatwiających przy użyciu interfejsu elektronicznego:
- sprzedaż na rzecz unijnych konsumentów towarów importowanych z państw trzecich w przesyłkach o rzeczywistej wartości nieprzekraczającej 150 euro, lub
- dostawę towarów na terytorium UE dokonywaną przez przedsiębiorcę niemającego siedziby w UE na rzecz konsumentów;
3. Rozszerzenie uproszczenia w postaci tzw. małego punktu kompleksowej obsługi (MOSS) na sprzedaż na rzecz konsumentów w UE towarów importowanych z państw trzecich w przesyłkach o rzeczywistej wartości nieprzekraczającej 150 euro (tzw. Importowy One Stop Shop – IOSS);
4. Wprowadzenie kolejnej, gdy nie stosuje się IOSS, uproszczonej procedury rozliczania VAT z tytułu importu towarów w przesyłkach o rzeczywistej wartości nieprzekraczającej 150 euro (tzw. uregulowania szczególne). Jest ona dostępna dla podmiotów zgłaszających towary organom celnym zobligowanych do poboru podatku VAT od osób dla których towary są przeznaczone i zgłoszenia tego podatku w deklaracji miesięcznej i dokonania wpłaty tego pobranego podatku.
5. Zdefiniowanie pojęcia wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO) oraz wprowadzenia zmian do przepisów dotyczących tzw. sprzedaży wysyłkowej.
6. Rozszerzenie i modyfikację procedury szczególnej MOSS dla usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług świadczonych drogą elektroniczną na:
- inne usługi świadczone na rzecz konsumentów,
- WSTO, oraz
- dostawy towarów w państwie członkowskim dokonywane przez interfejsy elektroniczne ułatwiające te dostawy,
7. Nałożenie na podatników ułatwiających przy użyciu interfejsu elektronicznego dokonywanie na terytorium UE określonych dostaw towarów i świadczenie określonych usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami (konsumentów) obowiązku prowadzenia i udostępniania na żądanie właściwemu organowi podatkowemu ewidencji zawierającej określone informacje na temat tych ułatwianych transakcji i dokonujących je podmiotów.
Szczegółowo te zmiany opisała Monika Brzostowska w komentarzu praktycznym pt.: Pakiet VAT e-Commerce od 1 lipca 2021. Autorka komentarza wskazała wówczas, że pakiet VAT e-commerce to dobry krok w uproszczeniu i ujednoliceniu sprzedaży poprzez elektroniczne interfejsy, marketplace i tym podobne miejsca. Sami podatnicy napotykali bowiem wiele trudności w prawidłowym rozliczaniu podatku VAT ze względu na złożoność obowiązków i niekoniecznie ustandaryzowane procedury.
Postawione cele
Wdrożenie powyższych rozwiązań miało pokonać te trudności i przyczynić się do wyrównania szans unijnych przedsiębiorców w konkurowaniu w obszarze e-handlu z podmiotami z krajów trzecich poprzez m.in.:
- zniesienie zwolnienia z VAT dla importu towarów w tzw. małych przesyłkach o wartości do 22 EUR we wszystkich państwach członkowskich oraz
- objęcie interfejsów elektronicznych obowiązkiem zapłaty VAT od określonych transakcji realizowanych za ich pośrednictwem;
Dzięki wprowadzonej regulacji miało nastąpić pełniejsze odwzorowanie zasady opodatkowania towarów /usług w miejscu ich konsumpcji. To oznacza, że przychody z VAT zasilają budżet państwa ostatecznego odbiorcy danego towaru /usługi. Poza tym zmniejszeniu miały ulec obciążenia i koszty związane z wypełnianiem obowiązków podatkowych poprzez uproszczenie i modernizację systemu VAT w zakresie transgranicznego handlu elektronicznego.
Uszczelnienie VAT w sektorze e-commerce
Dnia 24 maja 2023 r. w Dzienniku Ustaw została opublikowana ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 996), uszczelniającą przepisy dotyczące VAT w sektorze e-commerce. Głównym celem ustawy jest wprowadzenie w przepisach o VAT zmian, które dostosują polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej w sprawie zwalczania oszustw podatkowych. Chodzi przede wszystkim o zacieśnienie współpracy między administracjami podatkowymi a dostawcami usług płatniczych.
Po co ta regulacja? Państwa Członkowskie UE, w tym Polska, zobowiązane zostały bowiem do zaimplementowania w krajowych przepisach podatkowych rozwiązań przewidzianych dyrektywą 2020/284 do 31 grudnia 2023 r. To niejako uzupełnienie rozwiązań ujętych w tzw. pakiecie VAT-e-commerce, które zostały opisane powyżej i zaimplementowane do krajowego porządku prawnego z dniem 1 lipca 2021 r.
Zgodnie obecną nowelizacją, która zacznie obowiązywać za kilka miesięcy, banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, instytucji kredytowych, instytucji płatniczych i SKOK-i obowiązane będą prowadzić, przechowywać i przesyłać do szefa KAS ewidencję płatności transgranicznych. Ustawa wskazuje co zawierać powinna taka ewidencja. Dostawcy usług płatniczych będą obowiązani przechowywać ewidencje w postaci elektronicznej, przez okres 3 lat od zakończenia roku podatkowego, w którym nastąpiła płatność. W okresie tym dostawcy usług płatniczych mają obowiązek udostępniać tę ewidencję na określonych zasadach:
- państwu członkowskiemu pochodzenia dostawcy usług płatniczych bądź przyjmującemu państwu członkowskiemu;
- Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej - w przypadku dostawców usług płatniczych, dla których państwem członkowskim pochodzenia lub przyjmującym państwem członkowskim jest Polska.
Zmiany będą się wiązały po stronie dostawców usług płatniczych z koniecznością identyfikacji transakcji, które podlegać będą zgłoszeniu do Szefa KAS, a także ustaleniem odpowiednich procedur. Uchwalone przepisy wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2024 r. Oznacza to, że wskazane obowiązki obciążać będą dostawców usług płatniczych od tego właśnie dnia. W związku z szerokim zakresem danych podlegających raportowaniu i relatywnie krótkim czasem do wejścia w życie nowych przepisów, warto rozpocząć przygotowania do spełniania nowych obowiązków już teraz. Pomóc w tym może komentarz praktyczny doradcy podatkowego Tomasza Krywana pt.: Uszczelnienie VAT w sektorze e-commerce. Autor wyjaśnia tu m. in. takie zagadnienia jak:
- Pojęcie dostawcy usług płatniczych
- Obowiązek prowadzenia ewidencji odbiorców płatności i płatności transgranicznych
- Treść ewidencji
- Obowiązek przechowywania i udostępniania ewidencji.
Michał Malinowski
Senior Product Manager
Księgowość i Podatki