W ubiegłym tygodniu Komisja podjęła aż 12 decyzji w związku z niedostosowaniem się przez Polskę do prawa UE. Chodzi m.in. o zwalczanie prania pieniędzy, terroryzmu i cyberprzestępczości, ochronę środowiska, prawa wyborcze i zamówienia publiczne. W przypadku trzech spraw KE postanowiła wystąpić do Trybunału unijnego.

9 spraw, w których zapadły ubiegłotygodniowe decyzje, dotyczy fazy administracyjnej postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, pozostałe trzy - fazy sądowej.

W fazie administracyjnej mamy do czynienia ze sformalizowanym dialogiem między Komisją a państwem członkowskim. Dialog ten rozpoczyna się od skierowania przez Komisję do danego państwa UE prośby o informacje („wezwania do usunięcia uchybienia”), na którą państwo to musi udzielić odpowiedzi w w ciągu zazwyczaj dwóch miesięcy. Jeżeli Komisja uzna odpowiedź za niezadowalającą i stwierdzi, że dany kraj nie spełnia swoich zobowiązań wynikających z unijnego prawa, może wystosować formalne wezwanie do zapewnienia zgodności z prawem UE (tzw. "uzasadnioną opinię") i poinformowania Komisji o środkach podjętych w celu zastosowania się do jej wezwania w określonym terminie. W razie niezapewnienia przez państwo członkowskie zgodności z prawem UE, Komisja może zadecydować o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości. W ten sposób rozpoczyna się faza sądowa postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.

Sprawy w fazie administracyjnej

1. Etap wstępny (wezwanie do usunięcia uchybienia)

Komisja wydała 6 decyzji, w których wzywa Polskę do usunięcia uchybień, w następujących sprawach:

1. Ochrona sieci Natura 2000 i zarządzanie tymi sieciami. W sprawie chodzi głównie o niewyznaczenie przez Polskę terenów mających znaczenie dla Unii jako specjalnych obszarów ochrony w rozumieniu dyrektywy siedliskowej i nieustanowienie specjalnych środków ochrony dla obszarów specjalnej ochrony w rozumieniu dyrektywy ptasiej.
2. Ochrona środowiska przed inwazyjnymi gatunkami obcymi. W sprawie chodzi o uchybienia dotyczące ustanowienia, wdrożenia i przekazania Komisji planu działania (lub zestawu planów działania) służącego przeciwdziałaniu drogom niezamierzonego wprowadzania lub rozprzestrzeniania się inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla UE.
3. Zapobieganie poważnym awariom związanym z substancjami niebezpiecznymi. W sprawie chodzi o niezgodność polskiego prawa z dyrektywy Seveso III w zakresie m.in. przepisów dotyczących raportów o bezpieczeństwie, planów operacyjno-ratowniczych, planowania i zagospodarowania przestrzennego, informowania społeczeństwa, konsultacji publicznych i udziału w podejmowaniu decyzji.
4. Jakość powietrza. W sprawie chodzi m.in. o niezrealizowanie przez Polskę wymogu, aby włączyć do krajowego programu ograniczania zanieczyszczenia powietrza obowiązkowych środków redukcji emisji.
5. Zwalczanie terroryzmu. W sprawie chodzi o nieprawidłową transpozycję przez nasz kraj definicji przestępstw terrorystycznych, a także kwestii praw ofiar terroryzmu zawartych w dyrektywie w sprawie zwalczania terroryzmu.
6. Walka z cyberprzestępczością. W sprawie chodzi o nieprawidłowe transponowanie przez Polskę przepisów dyrektywy dotyczącej ataków na systemy informatyczne w zakresie wymaganych poziomów kar, nielegalnego przechwytywania oraz kryminalizacji produkcji i stosowania niektórych narzędzi służących do popełnienia przestępstw, o których mowa w dyrektywie.

2. Etap drugi (skierowanie uzasadnionej opinii)

Komisja postanowiła również o skierowaniu do Polski uzasadnionych opinii w kilku przypadkach, wszczynając tym samym etap drugi postępowania administracyjnego. Dotyczy to trzech spraw:

1. Gospodarowanie odpadami. W sprawie chodzi o niedostosowanie prawodawstwa krajowego do zmian zawartych w dyrektywie 2018/851 zmieniającej dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów.
2. Zapobieganie wytwarzaniu odpadów opakowaniowych. W sprawie chodzi o niedostosowanie się przez Polskę do określonych w dyrektywie 2018/852 zmian dotyczących opakowań i odpadów opakowaniowych.
3. Przeciwdziałanie praniu pieniędzy. W sprawie chodzi o nieprawidłową transpozycję przez nasz kraj przepisów o praniu pieniędzy w zakresie handlu dziełami sztuki, stosowaniu anonimowych kart przedpłaconych wydanych w państwach trzecich, wzmocnionych środków należytej staranności wobec klienta, które należy stosować w odniesieniu do stosunków gospodarczych lub transakcji związanych z państwami trzecimi wysokiego ryzyka oraz przepisów dotyczących wymaganego poziomu przejrzystości w zakresie beneficjentów rzeczywistych trustów lub podobnych porozumień prawnych.

Sprawy w fazie sądowej

Komisja Europejska podjęła również decyzje o skierowaniu przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości UE dwóch spraw:

1. Wyłączenie niektórych kategorii zamówień z zakresu stosowania przepisów dotyczących zamówień publicznych. Takimi kategoriami według polskiego prawa są: zamówienia na produkcję i dystrybucję niektórych dokumentów urzędowych oraz zamówienia na świadczenie bankowych usług restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.
2. Ograniczenie kandydowania cudzoziemców w wyborach lokalnych i do Parlamentu Europejskiego. W sprawie chodzi o brak w polskim prawie wyborczym możliwości kandydowania przez obywateli innych państw UE w naszym kraju w wyborach lokalnych i do Parlamentu Europejskiego.

Ponadto, Komisja podjęła decyzję o dołączeniu jako strona do skargi Czech przeciwko Polsce w sprawie kopalni Turów. Komisja oświadczyła, że chce wspierać Czechy zgodnie z przyjętym 17 grudnia 2020 r. w uzasadnionej opinii stanowiskiem, w którym uznała za zasadne szereg zarzutów dotyczących skutków oddziaływania kopalni, sformułowanych przez rząd naszych południowych sąsiadów.

Chcesz wiedzieć więcej na temat czerwcowych postępowań administracyjnych wszczętych przeciwko Polsce oraz postępowań sądowych dotyczących Polski w związku z uchybieniami zobowiązaniom państwa członkowskiego? Kliknij w te linki:

• KE wytyka Polsce naruszenia prawa UE
• Komisja występuje do TSUE przeciwko Polsce

Rafał Bujalski

product manager LEX Prawo Europejskie