Prawo zamówień publicznych a prawo UE
Zapraszam do zapoznania się z lipcowym numerem Europejskiego Przeglądu Sądowego, który poświęcony jest obowiązującej od 1 stycznia 2021 r. ustawie - Prawo zamówień publicznych i jej praktycznym relacjom z prawodawstwem Unii Europejskiej, a zwłaszcza z unijnymi dyrektywami dotyczącymi tej tematyki.
Na lipcowe wydanie składa się 5 artykułów i 3 glosy do orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE i Krajowej Izby Odwoławczej.
Instytucja self-cleaning w zamówieniach publicznych
Pierwsza z publikacji dotyczy instytucji self-cleaning, która umożliwia wykonawcy, w stosunku do którego istnieją podstawy wykluczenia z przetargu, uniknięcie negatywnych konsekwencji zaistniałych w przeszłości wykroczeń zawodowych, jeśli podejmie on odpowiednie środki naprawcze i odbuduje swoją wiarygodność i rzetelność. Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pojawiające się w praktyce i orzecznictwie sądowym wątpliwości dotyczące np. rodzaju środków naprawczych, terminu dowodzenia ponownie zyskanej wiarygodności, czasu, w jakim czynności self-cleaning mają się odbywać, jak należy wypełniać dokumenty składane przez wyko-nawców oraz sytuacji wykonawców biorących udział w kilku postępowaniach przetargowych jednocześnie.
Zob. więcej:
Aldona Kowalczyk, Aleksandra Sołtysińska, Instytucja self-cleaning w zamówieniach publicznych
Przesłanki wykluczenia z postępowania o zamówienie publiczne
Kolejny artykuł przedstawia regulacje dotyczące przesłanek wykluczenia wykonawców z udziału w postępowaniach o zamówienie publiczne ze szczególnym uwzględnieniem odmienności, które zostały w tym zakresie przewidziane w przepisach zawartych w poszczególnych unijnych dyrektywach: dyrektywie o zamówieniach klasycznych (2014/24), dyrektywie o zamówieniach sektorowych (2014/25) oraz dyrektywie o zamówieniach w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa (2009/81).
Zdaniem autorów publikacji, dyrektywa 2014/24 i dyrektywa 2014/25, które miały ułatwić i uczynić system dotyczący przesłanek wykluczenia bardziej przejrzystym, w rzeczywistości doprowadziły do jego nadmiernego skomplikowania. Autorzy podkreślają, że problematyka to stała się zarówno dla sądów krajowych jak i dla wszystkich uczestników rynku zamówień publicznych źródłem największych wątpliwości.
Zob. więcej:
Wpływ Białej księgi w sprawie wyrównywania szans w związku z subsydiami zagranicznymi na rynki zamówień publicznych
Biała księga w sprawie wyrównywania szans w związku z subsydiami zagranicznymi to unijny dokument, który stawia sobie za cel wsparcie unijnych przedsiębiorstw w rywalizacji z przedsiębiorcami z państw trzecich korzystającymi z różnych form pomocy publicznej. Częścią tego dokumentu są propozycje regulacji dotyczących rynku zamówień publicznych. Kluczowym rozwiązaniem zawartym w Białej księdze jest zobowiązanie nabywców publicznych w UE do wykluczenia z procedur udzielania zamówień publicznych tych podmiotów gospodarczych, które otrzymały zakłócające konkurencję subsydia zagraniczne. Jak podkreśla autor artykułu, przyjęte w Białej księdze rozwiązania wywołują wiele wątpliwości dotyczących np. potencjalnych adresatów norm sankcjonujących, alternatywnych zasobów unijnych umożliwiających szybkie sprostanie obecnym wyzwaniom współczesności w obszarze rozwoju infrastruktury publicznej, spójności działań proponowanych w Białej księdze z dotychczasową współpracą części krajów UE z przedsiębiorcami chińskimi w ramach inicjatywy Nowego Jedwabnego Szlaku, czy kwestii proceduralnych. Co więcej, jak podnosi autor, omawiane w artykule rozwiązania mogą również wpływać na krajowy rynek zamówień publicznych.
Zob. więcej:
Umowa ramowa w europejskim prawie zamówień publicznych
Umowa ramowa w zamówieniach publicznych zakłada dokonywanie zakupów, w ramach których ustala się pewne warunki udzielania przyszłych zamówień oraz krąg wykonawców, którym zamówienia te mogą być udzielane. W artykule opublikowanym w lipcowym wydaniu EPS zaprezentowano ten rodzaj umowy na tle orzecznictwa europejskiego, tj. orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE oraz sądów skandynawskich. Jak piszą autorki publikacji - ponieważ instytucja umowy ramowej została przeniesiona z unijnej regulacji do porządku krajowego, przedstawione orzecznictwo zawiera wartościowe wskazówki dotyczące interpretacji tej instytucji także na gruncie polskiego prawa zamówień publicznych.
Zob. więcej:
Unieważnienie umowy o udzielenie zamówienia publicznego z uwagi na uchybienie okresowi zawieszenia typu standstill
Kolejny artykuł dotyczy jednej z najbardziej doniosłych instytucji prawnych w zamówieniach publicznych, jakim jest czasowy zakaz zawarcia umowy z wybranym wykonawcą, nazywany także okresem zawieszenia typu standstill. Jak podkreśla autorka artykułu, zakaz ten ma charakter tymczasowy typu zawieszającego i stanowi główny instrument prawny skuteczności procedur odwoławczych, „które mają być dostępne co najmniej dla każdej osoby, która ma lub miała interes w uzyskaniu konkretnego zamówienia, a która ucierpiała lub może ucierpieć wskutek domniemanego naruszenia unijnego prawa w dziedzinie zamówień publicznych lub przepisów krajowych przenoszących to prawo”. Polega on na konieczności odczekania przez zamawiającego określonego czasu od poinformowania o wyborze oferty najkorzystniejszej do zawarcia umowy, czy inne podmioty nie skorzystają z prawa odwołania się od przedmiotowej decyzji, a w przypadku odwołania – okres ten wydłuża się na czas trwania postępowania odwoławczego.
Zob. więcej:
Rozwiązanie umowy w sprawie zamówienia za porozumieniem stron
Jak czytamy we wstępie do glosy do uchwały Krajowej Izby Odwoławczej z 15.07.2020 r., KIO/KD 39/201, problematyka rozwiązania umowy w sprawie zamówienia za porozumieniem stron nie doczekała się szerszego omówienia w piśmiennictwie. Nie była również w ogóle – na poziomie Trybunału Sprawiedliwości – albo zbyt często, jeżeli chodzi o Krajową Izbę Odwoławczą czy sądy powszechne, przedmiotem refleksji judykatury. Już chociażby z tego też względu stanowisko KIO wyrażone w przedmiotowej uchwale zasługuje na uwagę. W uchwale tej KIO uznała, że nie można swobodnie rozwiązywać umów w sprawie zamówienia.
Zob. więcej:
Odpłatność zamówienia publicznego i badanie rażąco niskiej ceny
Chociaż kwestia odpłatnego charakteru zamówień publicznych jest zagadnieniem, któremu w literaturze i orzecznictwie poświęcono wiele uwagi, to na jego tle nadal powstają wątpliwości interpretacyjne. Przykładem tego jest niedawny wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-367/19, Tax-Fin-Lex. W orzeczeniu tym Trybunał doprecyzował znaczenie „odpłatnego charakteru” zamówienia, a przy tym potwierdził, że wątpliwości zamawiającego co do realności zaoferowanej mu ceny nie mogą prowadzić do automatycznego odrzucania ofert, lecz zawsze wymagają wyjaśnienia, nawet gdy cena wynosi zero.
Zob. więcej:
Restrykcyjne podejście do wyłączenia stosowania unijnego prawa zamówień publicznych w szeroko rozumianych zamówieniach in-house
Kolejna glosa dotyczy orzeczenia odnoszącego się do szeroko pojętego zamówienia in-house, rozumianego jako zwolnienie z obowiązku stosowania przepisów unijnego prawa zamówień publicznych. Jak podkreślają autorzy glosy, z komentowanego wyroku wynika, że nie można wyłączyć stosowania przepisów dyrektywy klasycznej, jeśli współpraca pomiędzy instytucjami zamawiającymi polega na samym tylko wykonaniu zadania realizowanego w interesie publicznym za wynagrodzeniem. Wyrok nie odnosi się jednak do zagadnienia celów leżących w interesie publicznym ani do prawa konkurencji. Orzecznictwo Trybunału, jak oceniają eksperci, cechuje się niekonsekwencją w odniesieniu do różnych wyłączeń w ramach szeroko rozumianej konstrukcji in-house.
Zob. więcej:
product manager LEX Prawo Europejskie