Skarga na wpis w księdze wieczystej

Skarga na wpis w księdze wieczystej służy kontroli legalności i zasadności wpisu w księdze wieczystej dokonanego przez referendarza sądowego. Wniesienie skargi zapobiega uprawomocnieniu się zaskarżonego wpisu. Skarga nie trafia do sądu drugiej instancji, jest rozpoznawana przez sąd pierwszej instancji.

Robert Bełczącki, w procedurze Wniesienie skargi na wpis w księdze wieczystej albo inne orzeczenie referendarza sądowego w postępowaniu wieczystoksięgowym opisuje przebieg przedmiotowego postępowania, komentując kluczowe jego fragmenty.

Skutki wniesienia skargi

Autor procedury podkreśla, że skutki wniesienia skargi nie są jednolite.

Skarga na wpis dokonany przez referendarza sądowego pozbawiona została charakteru anulacyjnego, bowiem jej wniesienie nie skutkuje utratą mocy zaskarżonego wpisu. Rozpoznając wniosek o wpis na nowo na skutek skargi, sąd pierwszej instancji:

• utrzymuje w mocy zaskarżony wpis,
• zmienia go albo
• uchyla

i stosownie do wyniku postępowania wniosek:

• oddala,
• odrzuca albo
• postępowanie w sprawie umarza.

Z kolei w przypadku zaskarżania postanowienia oddalającego wniosek o wpis, odrzucającego wniosek o wpis albo umarzającego postępowanie w sprawie skarga ma charakter anulacyjny, co oznacza, że jej skuteczne wniesienie powoduje utratę mocy zaskarżonego orzeczenia, a sąd pierwszej instancji, po rozpoznaniu wniosku na nowo:

• dokonuje żądanego wpisu,
• oddala wniosek,
• odrzuca go albo
• umarza postępowanie w sprawie.

Zgodnie z art. 518(1) § 3 w zw. z art. 398(22) § 2 k.p.c. wniesienie skargi na postanowienie referendarza oddalające wniosek o wpis do księgi wieczystej, powoduje utratę mocy tego postanowienia, bowiem przepis szczególny, jakim jest art. 518(1) § 3 k.p.c., dotyczy tylko sytuacji wniesienia skargi na postanowienie referendarza o dokonaniu wpisu i jedynie w takiej sytuacji wpis do księgi wieczystej dokonany przez referendarza nie traci mocy wobec czego po wniesieniu skargi sąd wydaje postanowienie o zmianie zaskarżonego wpisu przez jego wykreślenie i dokonanie nowego wpisu lub wydaje postanowienie utrzymujące w mocy zaskarżony wpis albo uchyla wpis i oddala wniosek. Jeżeli natomiast referendarz sądowy wydał postanowienie o oddaleniu wniosku o wpis, postanowienie to po wniesieniu skargi traci moc (art. 398(22) § 2 k.p.c.), wobec czego sąd rozpoznając skargę działa od nowa i wydaje postanowienie rozpoznające merytorycznie wniosek, a więc oddala go, jak uczynił to referendarz albo dokonuje wpisu (postanowienie Sądu Najwyższego z 20.04.2016 r., V CZ 10/16, LEX nr 2054104).

W razie wniesienia skargi na wpis referendarza sądowego w księdze wieczystej (art. 518(1) § 3 k.p.c.), sąd wieczystoksięgowy może rozpoznać sprawę także przed doręczeniem jej odpisu uczestnikom postępowania (postanowienie Sądu Najwyższego z 12.01.2012 r., IV CSK 250/11, OSNC-ZD 2013, nr 2, poz. 28).

Minimum formalizmu

Nie ma szczególnych wymagań formalnych, które skarga powinna spełniać, stąd przyjmuje się, że wystarcza zachowanie wymagań stawianych pismu procesowemu, z którego treści musi jedynie wynikać, że skarżący kwestionuje wpis dokonany przez referendarza sądowego.

Skarga nie musi zawierać zarzutów ani ich uzasadnienia.

Robert Bełczącki zwraca uwagę, że w zasadzie niecelowe jest dołączanie przez uczestnika do skargi odpisów dokumentów mających w jego ocenie usprawiedliwiać istnienie przeszkody do dokonania wpisu, za wyjątkiem tych przypadków, w których reguła związania stanem rzeczy z chwili zgłoszenia wniosku, doznaje ograniczeń.

Jeśli wyjątki takie nie zachodzą, dołączone do skargi dokumenty, wskazujące na istnienie przeszkody do dokonania wpisu, nie będą mogły zostać uwzględnione przez sąd pierwszej instancji przy rozpoznawaniu skargi.

Warto też zwrócić uwagę, że w postępowaniu wieczystoksięgowym przepis art. 316 § 1 k.p.c. ma odpowiednie zastosowanie zarówno na etapie dokonywania wpisu przez referendarza sądowego, który bierze pod uwagę stan rzeczy istniejący w tej dacie, jak i na etapie rozpoznawania skargi na orzeczenie referendarza przez sąd rejonowy, który rozpoznaje sprawę jako sąd pierwszej instancji (art. 518(1) § 3 k.p.c.) i bierze pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili wydawania przezeń postanowienia, a także na etapie rozpoznawania sprawy przez sąd apelacyjny w wyniku wniesionej apelacji, kiedy to, zgodnie z art. 381 i art. 382 k.p.c., sąd odwoławczy także rozpoznaje sprawę po raz kolejny merytorycznie i obowiązany jest uwzględnić stan rzeczy istniejący w dacie jego orzekania. Każdy z sądów obowiązany jest uwzględnić zmiany stanu faktycznego, które zaszły od chwili wydania orzeczenia, od którego odwołanie rozpoznaje, jeśli mają one wpływ na rozstrzygnięcie sprawy (postanowienie Sądu Najwyższego z 4.02.2005 r., II CK 590/04, LEX nr 1119490).

Dopuszczalność skargi

Skargę na orzeczenie referendarza sądowego wniesioną po upływie terminu lub nieopłaconą sąd odrzuca.

Odrzuceniu podlega także skarga, której braków formalnych, uniemożliwiających nadanie jej prawidłowego biegu, nie usunięto, pomimo wezwania przez przewodniczącego do ich usunięcia zgodnie z art. 130 § 1 k.p.c.

Ze względu na to, że skarga na orzeczenie referendarza sądowego jest środkiem zaskarżenia, rygor zwrotu, o którym mowa w tym przepisie, zastąpiony zostaje rygorem odrzucenia.

Więcej na temat przedmiotowego postępowania znajduje się w procedurze Wniesienie skargi na wpis w księdze wieczystej albo inne orzeczenie referendarza sądowego w postępowaniu wieczystoksięgowym

Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat samych procedur, zobacz krótki film opisujący tę kategorię dokumentów.

Wojciech Kowalski

Senior Product Manager 

Tagi:
• LEX Kancelaria Prawna