Już od sierpnia ubiegłego roku trwają prace nad trzecią odsłoną pakietu SLIM VAT. Po blisko 9 miesiącach procedowania nowelizacja trafiła do Senatu. Wśród szeregu zmian, których celem jest dalsze uproszczenie rozliczania przez podatników podatku od towarów i usług znalazły się też zmiany do ustawy - Prawo bankowe dotyczące rachunków VAT. Jeżeli ustawa zostanie przyjęta w obecnym kształcie (senacka Komisja Finansów Publicznych wniosła tylko drobne zmiany), to już od 1 lipca 2023 r. poszerzy się katalog podatków i należności, jakie mogą być regulowane środkami z rachunku VAT.

Rachunek VAT

Zgodnie z art. 62a ust. 1 ustawy z 29.08.1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.) - do rachunku rozliczeniowego bank prowadzi rachunek VAT. To specjalny rachunek bankowy, niejako subsydiarny w stosunku do „ogólnego” rachunku podatnika. Rachunek VAT nie może zostać otworzony bez rachunku rozliczeniowego.

Szczegółowo charakter rachunku VAT opisuje doradca podatkowy Adam Bartosiewicz w komentarzu praktycznym pt.: Specyfika rachunku VAT w obliczu mechanizmu podzielonej płatności. Autor komentarza wskazuje, że rachunek VAT otwierany jest dla każdego przedsiębiorcy bez zawierania odrębnej umowy. Może być oprocentowany. Zależy to od ustaleń między stronami, chociaż tak naprawdę, to od propozycji konkretnego banku. Odsetki od środków znajdujących się na rachunku VAT zwiększają jednak saldo rachunku rozliczeniowego, a nie rachunku VAT.

Rachunek VAT prowadzony jest w walucie polskiej. Może być otwarty tylko i wyłącznie dla rachunku rozliczeniowego prowadzonego w walucie polskiej. Dla rachunków prowadzonych w walucie obcej rachunków VAT nie otwiera się. Do rachunku VAT nie wydaje się karty płatniczej (ani żadnego innego instrumentu płatniczego). Jak podkreśla autor komentarza związane jest to z faktem, że środki na rachunku VAT mogą być wydatkowane tylko i wyłącznie na ściśle określone w przepisach cele (tytuły).

Ograniczone możliwości zarządzania środkami z rachunku VAT

Dostawca towaru czy świadczący usługę ma przy tym mocno ograniczone możliwości zarządzania środkami z rachunku VAT. Na rachunku VAT można dokonywać tylko określonych operacji. Przykładowe uznania i obciążenie wskazał Łukasz Matusiekiewicz w komentarzu praktycznym pt.: Prawo podatnika do wystąpienia z wnioskiem o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na rachunku VAT - na rachunek ogólny. 

Jeśli chodzi o uznanie takiego rachunku, to autor wymienił m.in.:

– zapłatę przez nabywcę całości albo części kwoty VAT z faktury wystawionej przez podatnika,

– zwrot kwoty VAT w razie wystawienia faktury korygującej (zwrot towaru, obniżka ceny itp.),

– przyspieszony zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym przez urząd skarbowy (termin 25-dniowy, tylko na wniosek podatnika).

Wśród okoliczności powodujących obciążenie rachunku wymienił z kolei przykładowo:

– dokonanie (sprzedawcy) płatności odpowiadającej kwocie VAT w konsekwencji zakupienia towarów bądź usług,

– dokonanie wpłaty bieżących zobowiązań w VAT (również dodatkowego zobowiązania w VAT), zapłaty zaległości i odsetek za zwłokę na rachunek urzędu skarbowego.

Kolejne rozszerzenia, czyli na co można jeszcze przeznaczyć zgromadzone środki

Z czasem, jak już funkcjonował rachunek VAT, ustawodawca, w ramach w kolejnych nowelizacji, postanowił rozszerzać katalog obciążeń środków zgromadzonych na rachunku VAT. Pierwsze takie rozszerzenie miało miejsce 1 listopada 2019 r. Od tego dnia środki zgromadzone na rachunku VAT można było przeznaczać nie tylko na zapłatę zobowiązania w podatku VAT, ale również na zapłatę:

- podatku dochodowego od osób prawnych,

- podatku dochodowego od osób fizycznych,

- podatku akcyzowego,

- należności celnych oraz

- składek ZUS (w tym odsetek za zwłokę czy też wszystkich dodatkowych zobowiązań podatkowych ustalanych w podatku VAT.

Kolejne rozszerzenie nastąpiło 1 stycznia 2022 r. Od tego dnia środki zgromadzone na rachunku VAT można było przeznaczyć także na składki na ubezpieczenie rolników, czyli składki wnoszone przez podatników prowadzących działalność gospodarczą i odprowadzających składki do KRUS.

Więcej podatków regulowanych z rachunku VAT

Procedowane właśnie w parlamencie, w ramach pakietu SLIM VAT 3, zmiany zakładają kolejne rozszerzenie katalogu podatków i opłat na rzecz których będzie można obciążyć rachunek VAT. Tym razem katalog uzupełnią:

- podatek od wydobycia niektórych kopalin,

- podatek od sprzedaży detalicznej,

- opłata od środków spożywczych czyli tzw. podatek cukrowy,

- zryczałtowany podatek od wartości sprzedanej produkcji, czyli tzw. podatek od produkcji okrętowej,

- opłata za zezwolenie na obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi oraz za zezwolenie na wyprzedaż posiadanych zapasów napojów alkoholowych, dla przedsiębiorcy zaopatrującego przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży w napoje alkoholowe w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej napoju nieprzekraczającej 300 ml, czyli tzw. opłata od „małpek” oraz

- podatek tonażowy.

Jak podkreśla resort finansów w uzasadnieniu dla tej zmiany, ma ona istotne znaczenie w konsekwentnym zmniejszaniu ewentualnego ryzyka pogorszenia się płynności finansowej podatników wynikających z ograniczonej dyspozycyjności środków zgromadzonych na rachunku VAT.

Jeżeli projekt nowelizacji zostanie uchwalony w obecnym kształcie to zmiany w opisanym zakresie wejdą w życie od dnia 1 lipca 2023 r.

Tagi:
• LEX Księgowość