Standardy ochrony małoletnich w placówce medycznej - kto i jak musi je wdrożyć?

Choć przepisy dotyczące standardów ochrony małoletnich weszły w życie 15 lutego 2024 r., podmioty zobowiązane do ich wprowadzenia (w tym organy zarządzające placówkami medycznymi czy organizatorzy działalności medycznej) mają jeszcze pół roku na ich wdrożenie (do 15 sierpnia 2024 r.). W ramach artykułu sygnalizujemy jakie podmioty lecznicze muszą wdrożyć standardy, jakie elementy składają się na nie oraz jakie dolegliwości grożą podmiotom, które ich nie wprowadzą.

Kogo dotyczy obowiązek wdrożenia standardów ochrony małoletnich?

Zbiór podmiotów zobligowanych do wdrożenia standardów ochrony małoletnich (SOM) został w art. 22b ustawy z 13.05.2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym określony bardzo szeroko. Celem było wprowadzenie SOM-ów w ośrodkach, które realizują szeroko rozumiane usługi na rzecz dzieci, w których dzieci przebywają lub mogą przebywać bez swoich rodziców lub opiekunów. Z perspektywy ochrony zdrowia warto jednak wskazać, że obowiązek ich wdrożenia ma m.in. każdy:

1. Organ zarządzający placówką medyczną, do której uczęszczają albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni;
2. Organizator działalności medycznej skierowanej do małoletnich.

Niestety jednak ustawa nie definiuje ani pojęcia placówki medycznej ani działalności medycznej. Wydaje się, że takie "niedookreślenie" ma na celu zobligowanie bardzo szerokiego kręgu podmiotów, których działalność możemy zakwalifikować jako "medyczną" do wdrożenia standardów. Bez dwóch zdań jednak do tej grupy można zaliczyć wszystkie podmioty lecznicze.

Więcej na temat podmiotów zobowiązanych do wdrożenia standardów dowiesz się z publikacji: Czy podmiot leczniczy jest zobowiązany od 15.02.2024 r. do wdrożenia standardów ochrony małoletnich?

Zadania placówek medycznych związane z wdrożeniem standardów ochrony małoletnich

W świetle znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (art. 22c) , na podmiocie leczniczym ciążą następujące obowiązki:

• prowadzenia standardów ochrony małoletnich, w których określa się w szczególności:
• zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
• zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego;
• procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury "Niebieskie Karty";
• zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
• zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności;
• zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania;
• osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia;
• sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.

We wspomnianych standardach trzeba również uwzględnić wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi (w szczególności zachowania niedozwolone), zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet, procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie oraz zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.

Standardy muszą sporządzone tak, aby były łatwe do zrozumienia przez osoby małoletnie. Placówki medyczne muszą też (przynajmniej  raz na dwa lata) dokonywać oceny SOM-ów, aby zagwarantować ich dostosowanie do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami. Należy też pamiętać o udostępnieniu standardów na swojej stronie internetowej oraz wywieszenia ich w widocznym miejscu w swoim lokalu, w wersji zupełnej oraz skróconej, przeznaczonej dla małoletnich. Warto też zasygnalizować, że wykorzystanie w przepisach dot. SOM-ów zwrotu "w szczególności" wskazuje na to, że w standardzie można wprowadzić również inne regulacje nieujęte w omawianych przepisach.

Szerzej na temat zadań placówek medycznych związanych z wprowadzeniem SOM-ów w publikacji: Jakie są obowiązki podmiotów leczniczych w związku z wejściem w życie standardów ochrony małoletnich?

Kontrola i kary za brak/wadliwe wdrożenie Standardów Ochrony Małoletnich w placówkach medycznych 

Obowiązek wprowadzenia SOM-ów kontroluje wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta oraz marszałek województwa (w zakresie objętym właściwością rzeczową i miejscową tych organów). Podmiotem uprawnionym do kontroli jest również Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia - w przypadku stwierdzenia naruszenia wskazanego obowiązku pracownicy NFZ przeprowadzający kontrole mają obowiązek niezwłocznego powiadomienia Policji lub prokuratury.

Ustawa o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym przewiduje też kary za niewykonywanie nałożonych obowiązków w zakresie wprowadzenia standardów ochrony małoletnich - niewdrożenie ich podlega karze grzywny do 250 zł albo karze nagany. W razie ponownego stwierdzenia niewykonania obowiązku wprowadzenia standardów ochrony małoletnich sprawca podlega karze grzywny nie niższej niż 1000 zł.

Szczegółowe omówienie zasad na jakich placówki medyczne mogą być kontrolowane w kwestii wdrożenia SOM-ów (w tym zakres uprawnień podmiotu leczniczego w trakcie kontroli) w komentarzu praktycznym: Standardy ochrony małoletnich w podmiocie wykonującym działalność leczniczą 

Norbert Bonin

Product Manager

LEX Ochrona Zdrowia oraz LEX Medica

Tagi:
• LEX Ochrona Zdrowia