5 zasad w uchwałach dotacyjnych w oświacie

Dotacje oświatowe są szczególnym rodzajem środków przekazywanych przez jednostki samorządu terytorialnego dla podległych im szkół i przedszkoli. Również placówki niepubliczne, które spełniają określone ustawą kryteria mogą ubiegać się o finansowanie działalności oświatowej ze środków samorządowych. Jednak sam proces pozyskiwania dotacji, skomplikowane procedury i kwestie rozliczeniowe budzą od lat kontrowersje w interpretacjach organów kontrolnych takich jak RIO, które często mają liczne zastrzeżenia, co do tego jak dana dotacja została wykorzystana czy rozliczona.

Dotacje oświatowe – na jakiej podstawie można je przyznawać

W powszechnym prawodawstwie dotyczącym dotacji oświatowych liczą się głównie dwa akty prawne, które określają zasady ich przyznania, określenia ich wysokości i rozliczania, a także zakresie konsekwencje nienależnego poboru dotacji czy wykorzystania jej niezgodnie z przeznaczeniem a jest to:

• ustawa z 27.10.2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1400).
• ustawa z 27.08.2007 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270).

Dodatkowo, jeśli chodzi żłobki, to uchwały "żłobkowe" podejmowane są przez radę gminy (miasta) na podstawie upoważnienia z art. 60 ust. 2-3 ustawy z 4.2.2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. z 2024 r. poz. 338 ze zm.).

Jeśli szkoły lub przedszkola realizują obowiązek szkolny, to zgodnie z art. 26 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych dotacja przysługuje na każdego ucznia w wysokości określonej w przepisach. Choć szczegółowe przepisy ą jednak dość mocno skomplikowane i sam sposób ubiegania się o dopłatę, czy późniejsze jej wykorzystanie i rozliczenie bywają sporym wyzwaniem dla samorządów i samych szkół.

Wniosek o udzielenie dotacji oświatowej - do kiedy termin

Wniosek o udzielenie dotacji na prowadzenie szkoły, przedszkola lub placówki niepublicznej organ prowadzący lub osoba przez niego upoważniona składa na rok kalendarzowy (nie szkolny). Rada miasta lub gminy opracowuje wzór wniosku o dotację dla niepublicznych przedszkoli, który załącznik do uchwały danej rady w sprawie trybu udzielania i rozliczania dotacji. Dane zawarte we wniosku muszą być zgodne z danymi wynikającymi z aktualnego wpisu do ewidencji. W praktyce wniosek taki musi zawierać informację o planowanej liczbie uczniów. Do wniosku o udzielenie dotacji trzeba dołączyć oświadczenie o rachunku bankowym dedykowanym do wypłacania środków z dotacji. Każda placówka niepubliczna powinna w tym celu założyć specjalny, dedykowany rachunek bankowy, który nie może być jednocześnie prywatnym rachunkiem osoby prowadzącej placówkę. Termin na złożenie wniosku o przyznanie dotacji upływa w dniu 30 września roku poprzedzającego rok w którym dana placówka ubiega się o dotację.

Terminy przekazania dotacji – kiedy wypłaty

Dotacje wypłacane są w 12 częściach, do ostatniego dnia każdego miesiąca na wskazany przez placówkę oświatową rachunek bankowy. Wyjątek stanowią kwoty przypadające za styczeń i grudzień – terminy te wynoszą odpowiednio do 20 stycznia oraz do 15 grudnia.

Na jaki cel można przeznaczyć dotację

Czy pozyskane z dotacji środki można dowolnie wykorzystać według potrzeb danej placówki - niestety, nie. W myśl art. 35 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, otrzymane kwoty mogą zostać wykorzystane wyłącznie na realizację zadań szkoły lub przedszkola związanych z kształceniem, wychowaniem, opieką, kształceniem specjalnym i profilaktyką społeczną. Artykuł ten wskazuje także zamknięty katalog wydatków, na które szkoła może przeznaczyć dotację.

Szkoła, przedszkole lub inna placówka, może z dotacji zaspokoić bieżące wydatki, takie jak:

• wynagrodzenia za pracę dla nauczycieli, przy czym maksymalna kwota w przypadku placówek niepublicznych wynosi do 150% 12-krotności średniego wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego,
• inne świadczenia przewidziane w Kodeksie pracy, jak: odprawy, odszkodowania i nagrody,
• wynagrodzenie roczne dla pracowników zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej w wysokości nieprzekraczającej kwot jak dla nauczycieli.

Można także za te fundusze zakupić środki trwałe, których czas użytkowania wynosi ponad 1 np.:

• książki i inne materiały do biblioteki,
• materiały dydaktyczne,
• sprzęty sportowe i rekreacyjne,
• wyposażenie szkoły, np. meble,
• inne środki trwałe.

Wlicza się tutaj także zakup wartości niematerialnych i prawnych – np. licencji, umów najmu, dzierżawy.

Ustalenie i obliczenie kwoty dotacji na daną placówkę

Podstawą wyliczenia kwoty dotacji jest zadeklarowana przez placówkę liczby uczniów. Natomiast podstawą do określenia kwoty dotacji przysługującej na każdego ucznia jest kwota przewidziana na takiego ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego.

Subwencja oświatowa na jednego ucznia jest ustalona zgodnie z formułą z rozrządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. Rozporządzenie jest wydawane rokrocznie, jednak mechanizm używany przy obliczeniach pozostaje niezmienny od kilku lat. Podstawową kwotą do wszystkich wyliczeń jest tzw. Standard A (suma przyznawana na każdego ucznia). Warto zwrócić uwagę na to, że kwota wyjściowa może być zwiększona w zależności od różnych czynników, m.in.: zróżnicowanie wartości wagi przy uwzględnieniu zamożności jednostki samorządu terytorialnego i wielkości szkoły, wprowadzenie wskaźników zwiększających i zmniejszających w zakresie uczniów liceum, technikum i szkoły podstawowej, zwiększenie wartości wagi w zakresie nauczania indywidualnego w szkołach ponadpodstawowych czy zróżnicowanie wagi w zależności od zatrudnionych nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych.

W przypadku szkoły niepublicznej, kwota dotacji na ucznia powinna być równa kwocie przysługującej dla ucznia szkoły publicznej. Przedszkole niepubliczne, zaś otrzymuje 75% z kwoty dotacji należnej placówce publicznej.

Uważaj by nie musieć zwracać dotacji

Zwrotowi podlegają dotacje wykorzystane niezgodnie z ich celem, a także pobrane w nienależnej lub nadmiernej wysokości (art. 252 ustawy o finansach publicznych). Środki te organ zarządzający placówką oświatową ma obowiązek zwrócić w terminie 15 dni od dnia stwierdzenia nieprawidłowości w wykorzystaniu dotacji. Do kwoty tej doliczone powinny zostać odsetki w wysokości obliczonej jak dla zaległości podatkowych. W wymienionych przypadkach dotacje podlegają zwrotowi do organu, który ich udzielił.

Trzeba też pamiętać, że część dotacji, która nie została wykorzystana do końca roku budżetowego, również podlega zwrotowi, a termin na to upływa 31 stycznia następnego roku budżetowego (art. 251 ust. 1 u.f.p.).

Ewelina Majewska

Product Manager 

LEX Księgowość i Podatki w Administracji

Tagi:
• LEX Księgowość