Udostępnienie dokumentacji medycznej pacjentowi, przedstawicielowi ustawowemu i osobie upoważnionej

Jednym z praw pacjenta, jest prawo dostępu do swojej dokumentacji medycznej. Świadczeniobiorca nie jest jednak oczywiście jedynym podmiotem, które może ją uzyskać. Niektóre osoby czy instytucje mogą bowiem otrzymać informacje o stanie zdrowia pacjenta, za jego upoważnieniem, zgodą czy z nawet urzędu. Dowiedz się kiedy pacjent, jego przedstawiciel ustawowy oraz osoba upoważniona (i na jakich warunkach) mogą uzyskać dostęp do dokumentacji medycznej.

Generalną podstawę prawną pozwalającą na udostępnianie danych osobowych (w tym danych o stanie zdrowia zawartych w dokumentacji medycznej), zawiera art. 9 ust. 2 lit. h RODO w związku z odpowiednimi krajowymi ustawami szczególnymi. Dane w dokumentacji medycznej z uwagi na swój charakter (zaliczane są do kategorii danych osobowych wrażliwych) podlegają ochronie szczególnej. Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (rozdział 7) reguluje jedno z najważniejszych praw jakie przysługują pacjentom - prawo dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych (art. 23 u.p.p).

Podmioty upoważnione do wystąpienia z żądaniem udostępnienia dokumentacji medycznej

Udostępnianie dokumentacji medycznej służy realizacji temu prawa, które przysługuje w pierwszej kolejności pacjentowi, którego dokumentacja dotyczy, ale także również innym podmiotom, którym prawo to przyznaje wspomniana ustawa. Zgodnie z treścią art. 26 u.p.p. podmiotami upoważnionymi do wystąpienia z żądaniem udostępnienia dokumentacji medycznej podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych (a więc podmiotu leczniczego oraz praktyki zawodowej lekarskiej czy pielęgniarskiej (zarówno indywidualnej jak i grupowej) są m.in.

• pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy (przedstawiciel działa w imieniu pacjenta, który nie może działać osobiście - w przypadku dokumentacji dotyczącej dzieci przedstawicielami ustawowymi są rodzice dziecka)
• osoba upoważniona przez pacjenta - reprezentuje (zastępuje) pacjenta, działając ze skutkiem prawnym dla niego
• podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych, w przypadku gdy dokumentacja jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych (art. 3 ust. 1 pkt 5 u.p.p.)
• wybrane organy władzy publicznej (m.in. Rzecznik Praw Pacjenta, Narodowy Fundusz Zdrowia, organy samorządu zawodów medycznych ) jednak w zakresie niezbędnym do wykonywania przez te podmioty ich zadań (w szczególności dot. nadzoru i kontroli)
• Minister Zdrowia, sądy (w tym sądy dyscyplinarne), prokuratury, lekarze sądowi i rzecznicy odpowiedzialności zawodowej, w związku z prowadzonym postępowaniem;

Wspomniane podmioty są oczywiście tylko wybranymi, a pełna lista podmiotów, które mogą wnioskować o dokumentacją medyczną została zawarta jest w art. 26 u.p.p.

Więcej na temat podmiotów uprawnionych do uzyskania danych z dokumentacji medycznej pacjentów dowiesz się ze szkolenia: Udostępnianie dokumentacji medycznej pacjenta - komu i na jakich zasadach. 

Przedstawiciel ustawowy i osoba upoważniona 

W przypadku dwóch pierwszych ze wspomnianych wyżej grup, oświadczenie złożone przez pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego zachowuje ważność do czasu jego odwołania lub zmiany – bez konieczności ponawiania przy każdej wizycie u lekarza. Analizując wspomniane grupy osób uprawnionych, możemy wysunąć wniosek, że prawo pacjenta do wglądu w dokumentację medyczną może być realizowane przez niego osobiście lub przez upoważnione osoby (np. ustanowionego pełnomocnika). Brak też jakichkolwiek ograniczeń co do ustanawiania przez taką osobę pełnomocnika. Przepisy nie przewidują też żadnej szczególnej formy upoważnienia przez pacjenta danej osoby do udostępnienia jego dokumentacji medycznej (można więc udzielić upoważnienia ustnie albo pisemnie). Jest to szczególnie istotne z punktu widzenia regulaminu organizacyjnego w zakresie zasad udostępniania dokumentacji osobie upoważnionej przez pacjenta. Zawarcie w niej wymogu przedstawienia pisemnego upoważnienia udzielonego przez pacjenta może bowiem zostać zakwalifikowane jako praktyka naruszająca zbiorowe prawa pacjentów. Udzielenie upoważnienia przez złożenie oświadczenia w formie ustnej, a utrwalonego w formie pisemnej przez pracownika w odpowiedni sposób, zabezpiecza zarówno placówkę jak i świadczeniobiorcę.

Warto też zaznaczyć, że to pacjent decyduje o formie udostępnienia dokumentacji medycznej, którą chce otrzymać od placówki - ma on prawo wskazać zakres żądanej dokumentacji – całość, określona część (np. z danego okresu czasu, z określonego pobytu czy wizyty).Jednocześnie nie ma przeciwskazań, aby pacjent upoważnił jednocześnie kilka osób do dostępu do swojej dokumentacji medycznej.

Upoważnienie, o którym mowa w art. 26 u.p.p. nie wygasa wraz ze śmiercią pacjenta, ale po jego śmierci osoba upoważniona za życia wstępuje w jego prawa w zakresie udostępnienia dokumentacji medycznej. Możliwość wglądu w dokumentację medyczną po śmierci pacjenta przysługuje więc osobie upoważnionej przez pacjenta za życia do uzyskiwania wglądu w dokumentację ale także osobie, która w chwili zgonu pacjenta była jego przedstawicielem ustawowym 7 (art. 26 ust. 2 u.p.p.). Nie jest wymagane więc złożenie odrębnego upoważnienia na wypadek śmierci. Dokumentacja medyczna zostanie udostępniana także osobie bliskiej, chyba że udostępnieniu sprzeciwi się inna osoba bliska lub sprzeciwił się temu pacjent za życia. Pojęcie osoby bliskiej zostało zdefiniowane w art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o prawach pacjenta.

Szerzej na temat uprawnień pacjenta, jego przedstawiciela oraz osoby upoważnionej w komentarzu praktycznym: Dokumentacja medyczna – udostępnianie informacji.

Tagi:
• LEX Ochrona Zdrowia