Śmierć podatnika i ustanowienie zarządu sukcesyjnego oraz wykreślenie z urzędu a skutki w rejestrze VAT
Organy podatkowe mają obowiązek czuwania nad aktualnością rejestru podatników VAT czynnych. Mogą one jednak powziąć informację o zmianach rzutujących na treść wpisu w rejestrze. Nowe procedury w LEX szczegółowo prezentują podatkowe skutki owych zmian.
Z chwilą śmierci ustaje byt podatkowy osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. W związku z ustanowieniem zarządu sukcesyjnego po śmierci podatnika – osoby fizycznej w jego miejsce wchodzi podatnik – jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej (przedsiębiorstwo w spadku). Kontynuowanie działalności po zmarłym rodzi również szereg innych kwestii.
Sukcesja podatkowa
W przypadku śmierci podatnika – osoby fizycznej jego spadkobiercy przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.
Jeśli ustanowiono zarząd sukcesyjny nad przedsiębiorstwem zmarłego i fakt ten został zgłoszony do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – śmierć podatnika nie jest przesłanką do wykreślenia go z rejestru podatników VAT czynnych.
Jeśli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony, to wówczas śmierć podatnika osoby fizycznej skutkuje wykreśleniem takiego podmiotu z rejestru podatników VAT.
Dostępna w LEX procedura Śmierć podatnika (osoby fizycznej) a rejestr podatników VAT prezentuje skutki śmierci podatnika – osoby fizycznej w zakresie wpisu jej danych do rejestru podatników VAT, w szczególności w kontekście możliwości ustanowienia zarządu sukcesyjnego.
Ustanowienie zarządu sukcesyjnego po śmierci podatnika VAT
Właściciele przedsiębiorstwa w spadku, nawet jeśli za życia przedsiębiorcy nie ustanowiono zarządu sukcesyjnego, mają możliwość zgłoszenia organowi podatkowemu woli kontynuowania działalności po zmarłym przedsiębiorcy. Zgłoszenie to może nastąpić w terminie do 2 miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy.
O tym fakcie właściwe osoby są obowiązane poinformować naczelnika urzędu skarbowego. Należy to uczynić niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni.
Jako uzasadnione należy uznać dołączenie do takiej informacji postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, zaś w przypadku występowania kilku spadkobierców – oświadczenia pozostałych, że nie będą kontynuować działalności gospodarczej.
Procedura Ustanowienie zarządu sukcesyjnego po śmierci podatnika VAT – skutki w rejestrze podatników ma na celu przedstawienie skutków w zakresie rejestracji VAT sytuacji, w której zarząd sukcesyjny jest ustanawiany dopiero po śmierci podatnika.
Wykreślenie podatnika z rejestru VAT
Zasadniczo, na organie podatkowym ciąży obowiązek weryfikacji prawidłowości danych podawanych przez podatników w zgłoszeniu rejestracyjnym (aktualizacyjnym) VAT.
Jeśli okaże się, że podmiot widniejący w rejestrze VAT faktycznie nie istnieje, stanowi to wówczas dla organu podatkowego przesłankę do wykreślenia go z rejestru podatników. Dotyczy to sytuacji, w której złożono zgłoszenie VAT z danymi podmiotu faktycznie nieistniejącego albo na dane podmiotu, który wprawdzie istnieje, ale nigdy nie podejmował działalności gospodarczej i nie był autorem zgłoszenia VAT.
Podmiot można wykreślić z rejestru podatników VAT, jeśli mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem. Próba kontaktu – aby można było wykreślić podatnika – musi być więcej niż jedna. Jednokrotny brak kontaktu nie jest przesłanką do wykreślenia.
Organ podatkowy ma także możliwość wykreślenia podmiotu z rejestru, jeśli dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą. Dotyczy to sytuacji, w którym podmiot w sposób świadomy i intencjonalny podał nieprawdziwe dane.
Organ podatkowy ma ponadto możliwość wykreślenia podmiotu z rejestru, jeśli podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego, dyrektora izby administracji skarbowej lub Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Użycie sformułowania „nie stawia się” wskazuje na pewną ciągłość i powtarzalność owego niestawiennictwa na wezwanie. Nie jest przesłanką do wykreślenia jednokrotne tego typu zachowanie.
Kolejnym powodem wykreślenia podmiotu z rejestru podatników VAT jest sytuacja, w której posiadane przez organ podatkowy informacje wskazują na prowadzenie przez podatnika działań z zamiarem wykorzystania działalności banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi.
Nowa przesłanka w katalogu określającym przyczyny powodujące wykreślenie podmiotu z rejestru podatników VAT pojawiła się z dniem 2.01.2019 r. Jest nią orzeczenie wobec danego podmiotu przez sąd zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Zakaz ten może zostać orzeczony jako środek karny na podstawie przepisów Kodeksu karnego oraz Kodeksu karnego skarbowego. Jako środek karny zakaz ten orzeka się w latach – od roku do lat 15.
Procedura Wykreślenie z urzędu podatnika z rejestru podatników VAT czynnych przedstawia sytuacje, w których organy podatkowe mają prawo wykreślić podatnika VAT z urzędu z rejestru podatników VAT, oraz formę takiego skutecznego wykreślenia z rejestru.
Na temat wszystkich procedur zobacz krótki film film opisujący tę kategorię dokumentów.
redaktor naczelna "Przeglądu Podatkowego"
product manager Procedury Biznes