Jak wojna w Ukrainie wpływa na zamówienia publiczne?

Wojna w Ukrainie wywołuje szereg skutków w wielu sferach, a zwłaszcza w sferze społeczno-gospodarczej. Reagując na tę kryzysową sytuację ustawodawca, zdecydował się wprowadzić nowe regulacje także w zakresie zamówień publicznych. Regulacje te mają wspomagać sankcjonowanie podmiotów związanych z Rosją oraz upraszczać nabywanie dóbr na potrzeby rozwiązywania kryzysu uchodźczego wywołanego wojną.

Specustawa ukraińska i wyłączenie stosowania PZP

Pierwszą z nowych regulacji związanych z Ukrainą i wpływającą na zamówienia publiczne była ustawa z 12.03.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa), która w swojej treści normuje zasady udzielania zamówień publicznych niezbędnych do niesienia pomocy obywatelom Ukrainy m.in. w zakresie zapewniania całodziennego wyżywienia zbiorowego oraz środków czystości i higieny osobistej.

Zgodnie z art. 12 ust. 6 specustawy, do zamówień niezbędnych do zapewnienia pomocy obywatelom Ukrainy nie stosuje się przepisów Prawa zamówień publicznych - zatem zarówno przygotowanie, jak i udzielenie tych zamówień nie podlega regulacjom PZP. Takie unormowanie ma sprawić, aby pomoc była udzielana natychmiast bez konieczności stosowania sformalizowanych procedur.

Ogólnounijny zakaz udziału rosyjskich wykonawców w zamówieniach publicznych

Kolejnym działaniem, które wywarło wpływ na zamówienia publiczne, było ogłoszenie przez UE piątego pakietu sankcji mających na celu zmuszenie Rosji do zaprzestania napaści na Ukrainę. W ramach tego pakietu przewidziano obowiązujący od 9 kwietnia 2022 r. ogólnounijny zakaz udziału rosyjskich wykonawców w zamówieniach publicznych i koncesjach udzielanych przez państwa członkowskie. W odniesieniu do umów zawartych przed 9 kwietnia 2022 r. zakaz zacznie obowiązywać po upływie 6 miesięcy, tj. 10 października 2022 r.

Zakaz ten ustanowiony został przez Radę Unii Europejskiej w dniu 8 kwietnia 2022 r. rozporządzeniem (UE) 2022/576 w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie, poprzez dodanie art. 5k, w którym zawarto wszystkie regulacje zakazujące udziału rosyjskich wykonawców w zamówieniach publicznych i koncesjach udzielanych w państwach UE. Należy jednak pamiętać, że zakaz udziału rosyjskich wykonawców w zamówieniach publicznych nie dotyczy zamówień, do których nie stosuje się dyrektyw w sprawie zamówień publicznych ze względu na wartość tych zamówień.

Nowe podstawy wykluczenia z postępowania oraz kara pieniężna

Ostatnim z instrumentów wspierających stosowanie sankcji przeciwko Rosji jest obowiązująca od 16.04.2022 r. ustawa z 13.04.2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. W art. 7 ust. 1 tej ustawy zostały określone dodatkowe, względem tych wynikających z Prawa zamówień publicznych, obligatoryjne podstawy wykluczenia. Podstawy te dotyczą zarówno postępowań prowadzonych na podstawie PZP, jak i postępowań o wartościach poniżej 130.000 zł, do których nie stosuje się ustawy lub takich, które podlegają wyłączeniu z obowiązku stosowania tego aktu prawnego.

Drugą z sankcji wskazanych w tej ustawie jest kara pieniężna, którą Prezes UZP nakłada na osobę lub podmiot, który ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego lub dopuszczenie do udziału w konkursie lub bierze udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego lub w konkursie, pomimo podlegania wykluczeniu z postępowania na podstawie wspomnianego art. 7 ust. 1.

Więcej o nowych regulacjach w zakresie zamówień publicznych związanych z wojną na Ukrainę oraz o tym, jak prawidłowo je stosować, przeczytasz w komentarzu praktycznym „Szczególne rozwiązania dla rynku zamówień publicznych w związku z wojną w Ukrainie” - autorstwa Mariusza Wolskiego. Ponadto w LEX Zamówienia Publiczne znajdziesz wiele innych interesujących i przydatnych materiałów o wpływie wojny w Ukrainie na zamówienia publiczne, przykładowo:

1. Czy wykonawca przed podpisaniem umowy powinien złożyć dodatkowe oświadczenie, odnoszące się do podstaw wykluczenia z postępowania wynikających z ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego?
2. Czy informacja o udzieleniu zamówienia, o której mowa w art. 12 ust. 7 ustawy z 12.03.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, dotyczy zamówień publicznych, których wartość w skali roku budżetowego jest niższa niż 130.000,00 zł netto?
3. Przygotowane przez UZP przykładowe wzory oświadczeń składanych na podstawie art. 125 ust. 1 i 5 Pzp, uwzględniające regulacje „sankcyjne”
4. Pytania i odpowiedzi UZP dot. sytuacji w Ukrainie

Potrzebujesz więcej informacji na temat pomocy prawnej dla Ukrainy?

Nowy moduł LEX Sytuacje Nadzwyczajne w jednym miejscu gromadzi profesjonalną informację prawną i branżową o zmianach legislacyjnych związanych z pomocą obywatelom Ukrainy. Moduł udostępniliśmy bezpłatnie wszystkim klientom programu LEX, ale mogą z niego skorzystać także osoby niebędące naszymi użytkownikami. Wystarczy zamówić bezpłatny dostęp >>>  TUTAJ

Mateusz Widziński

Product manager