Pomoc publiczna i wyłączenia blokowe (grupowe)

Zgodnie z prawem UE pomoc publiczna jest zakazana. Od tej zasady istnieją jednak pewne wyjątki. Jednym z nich są tzw. wyłączenia blokowe, czyli takie typy pomocy, które mają przynosić społeczeństwu więcej korzyści niż ewentualne zakłócenia konkurencji. To im właśnie poświęcona jest pewna bardzo znana unijna regulacja.

Rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych (grupowych) i jego zakres stosowania

Regulacja, o której tu mowa, to oczywiście rozporządzenie nr 651/2014 uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu. Jest to jeden z aktów prawa Unii Europejskiej, po który Użytkownicy programów LEX sięgają najczęściej. Fakt ten nie powinien właściwie budzić zaskoczenia, skoro dopuszczalna na podstawie przedmiotowej regulacji pomoc publiczna, w tym ta przyznawana ze środków unijnych, stanowi zasadniczą część pomocy publicznej udzielanej w Polsce.

Objęte rozporządzeniem nr 651/2014 są w zasadzie obecnie wszystkie przypadki udzielenia pomocy regionalnej (pomoc regionalną stanowią np. zwolnienia podatkowe przyznawane w specjalnych strefach ekonomicznych) oraz większość kategorii tzw. pomocy horyzontalnej (tj. przeznaczonej na prowadzenie prac badawczo-rozwojowych, ochronę środowiska – za wyjątkiem pomocy operacyjnej, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, zatrudnienie, szkolenia, jak również pomoc na dostęp MŚP do finansowania).

Komentarz

Niewątpliwym wsparciem w zrozumieniu obszernej i zawiłej problematyki regulacji jest komentarz do tego aktu autorstwa Mikołaja Stasiaka i Andrzeja Kaznowskiego, którego trzecie już wydanie udostępniliśmy właśnie w programie LEX Prawo Europejskie. Biorąc pod uwagę formę opracowania komentarz do przedmiotowego rozporządzenia jest klasycznym komentarzem objaśniającym treść i znaczenie kolejnych przepisów tej regulacji – artykuł po artykule. Wczytując się w treść komentarza nie sposób nie zauważyć zwłaszcza niezwykłej erudycji i sprawności, z jaką jego Autorzy poruszają się po źródłach, na których opierają swoje wywody - od obszernej legislacji i orzecznictwa powiązanego z komentowanym rozporządzeniem, zarówno unijnego jak i polskiego, przez niezmiernie istotny dla zrozumienia praktycznego wymiaru regulacji dorobek decyzyjny Komisji Europejskiej, aż po bogatą literaturę, w tym zagraniczną. A wszystko to pisane językiem, który przystępnie opisuje skomplikowaną materię, jaką jest prawo pomocy publicznej.

Autorzy komentarza

Z całą pewnością jakość opracowania gwarantują jego Autorzy - Mikołaj Stasiak i Andrzej Kaznowski, których nazwiska to uznane autorytety w zakresie prawa pomocy publicznej. Pierwszy z nich współtworzył Departament Monitorowania Pomocy Publicznej w Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów, był autorem ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, pracował na rzecz Komisji Europejskiej, a od 2008 r. prowadzi działalność doradczą z zakresu pomocy publicznej. Podobną, choć nieco krótszą ścieżkę zawodową związaną z prawem pomocy publicznej - od pracy w administracji publicznej do doradztwa - przeszedł także drugi z autorów.

Stan prawny komentarza

Najnowsza wersja komentarza uwzględnia stan prawny na dzień 1 stycznia 2023 r. Zostają w nim zatem omówione zmiany wprowadzone:

• rozporządzeniem nr 2017/1084, w drodze którego Komisja rozszerzyła zakres stosowania komentowanego rozporządzenia o pomoc na infrastrukturę portową i infrastrukturę portów lotniczych, jak również dokonała szeregu istotnych modyfikacji w regulacjach dotyczących innych przeznaczeń pomocy;
• rozporządzeniami nr 2020/972 i nr 2021/1237, które odnoszą się do: kwestii związanych z pandemią COVID-19, objęcia zakresem komentowanego rozporządzenia nowych przeznaczeń pomocy; oraz modyfikacji dotychczas obowiązujących warunków udzielania pomocy.

Komentarz nie uwzględnia natomiast nowelizacji rozporządzenia nr 651/2014 zawartej w rozporządzeniu 2023/1315, która weszła w życie 1 lipca 2023 r. i która przedłuża obowiązywanie komentowanego rozporządzenia do końca 2026 r. Stało się tak z dwóch powodów.

Po pierwsze i najważniejsze, państwa członkowskie mają zasadniczo sześć miesięcy na dostosowanie istniejących programów pomocowych do znowelizowanego kształtu przepisów rozporządzenia nr 651/2014, a więc do końca bieżącego roku trwa proces dostosowawczy.

Drugim powodem jest znaczna obszerność i głębokość tegorocznej nowelizacji, której celem jest dostosowanie przepisów odnoszących się do pomocy publicznej objętej zwolnieniem z obowiązku notyfikacyjnego, tak aby odpowiadały one rozwijającym się w dynamicznym tempie potrzebom i wyzwaniom państw członkowskich przede wszystkim w zakresie transformacji ekologicznej i cyfrowej.

Wszystko to sprawia, że przygotowanie kompleksowej publikacji komentarza do rozporządzenia nr 651/2014 z uwzględnieniem ostatniej nowelizacji oraz jej praktycznych konsekwencji dla obowiązujących programów pomocowych, będzie możliwe dopiero w przyszłym roku.

Komentarz na polskim rynku i w ofercie LEX-a

Komentarz do rozporządzenia nr 651/2013 to niewątpliwie wyjątkowa publikacja. Owa wyjątkowość polega przede wszystkim na tym, że to jedyne tego rodzaju opracowanie przedmiotowej regulacji na polskim rynku.

Jeśli chodzi o ofertę programową LEX-a, to trzeba podkreślić, że komentarz jest dostępny wyłącznie w LEX Prawo Europejskie i wszystkich programach, których LEX Prawo Europejskie jest częścią składową.

Adresaci komentarza

Na koniec, warto kilka słów poświęcić adresatom komentarza. Z pewnością jest on przeznaczony dla szerokiego grona podmiotów. Po pierwsze, będą to organy administracyjne, odpowiedzialne za projektowanie instrumentów wsparcia, jak i za udzielanie pomocy. Po drugie, sięgnąć po tę publikację powinni beneficjenci pomocy, którymi mogą być zarówno podmioty publiczne, jak i prywatne. Wreszcie, komentarz będzie niewątpliwie cennym źródłem praktycznej wiedzy dla doradców prawnych i gospodarczych.

Tagi:
• LEX Prawo Europejskie