Wypowiedzenie umowy kredytu a bieg terminu przedawnienia roszczeń
10 maja 2023 roku SN wydał w składzie 7 sędziów uchwałę dotyczącą interpretacji art. 120 § 1 k.c. Ma ona duży wpływ na praktykę banków związaną z wypowiadaniem umów kredytów i liczeniem terminów przedawnienia oraz na dochodzenie roszczeń. Banki do tej pory kierowały się różnymi normami dlatego konieczne będzie ujednolicenie zasad wyliczania terminów dla wypowiedzianych kredytów.
Poszczególne raty kredytu stają się wymagalne w ustalonym terminie płatności
Rzecznik Finansowy podjął inicjatywę uporządkowania rozbieżnego orzecznictwa i zwrócił się do Izby Cywilnej Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego: „Czy w przypadku wypowiedzenia umowy kredytu przez kredytodawcę, bieg terminu przedawnienia roszczeń kredytodawcy o zapłatę rat, których terminy płatności upłynęły przed momentem wypowiedzenia, rozpoczyna się z chwilą wypowiedzenia, czy z upływem odrębnego dla każdej raty umownego terminu płatności?”
Sąd Najwyższy w uchwale z 10 maja 2023 r., III CZP 52/22, SN uznał, że termin wymagalności świadczeń z umowy kredytu spłacanego w ratach nie może być wiązany z datą ostatecznej spłaty zadłużenia wskazanego ani w umowie, ani wynikać z wypowiedzenia umowy kredytu. Przeciwnie, dla każdego kredytu, którego spłata przewidziana jest w ratach, zaś każda rata ma ustalony własny termin płatności, należy przyjąć, że każda z tych rat staje się wymagalna wraz z nadejściem terminu płatności. Sąd Najwyższy przyjął, że dla każdej raty termin biegu przedawnienia zaczyna biec właśnie z nadejściem terminu płatności raty, powinien być liczony od dnia następnego i upływa z terminem 3-letnim.
Wpływ uchwały na praktykę
Rozstrzygnięcie SN przyjęte w komentowanej uchwale będzie miało znaczną doniosłość dla praktyki. Po raz kolejny bowiem SN przyjął interpretację zdecydowanie ochronną w stosunku do kredytobiorców. Wypowiedzenie umowy kredytu w wyniku jej wypowiedzenia (bez względu na to, czy naruszone zostały warunki, na których kredyt został udzielony, czy kredyt nie był spłacany) utrzymuje zatem swój sankcyjny charakter i uprawnia bank do postawienia w stan wymagalności tych rat kredytu, które na dzień rozwiązania umowy pozostają niespłacone, lecz których termin spłaty upływał po terminie rozwiązania umowy.
W LEX Banki dostępny jest komentarz praktyczny Krzysztofa Schulza, który szczegółowo omawia skutki uchwały III CZP 52/22, w sprawie wpływu wypowiedzenia umowy kredytu na bieg terminu przedawnienia roszczeń o zapłatę poszczególnych rat kredytu.
Monika Kozłowska
Product manager LEX Banki