Zamówienia publiczne w dobie koronawirusa

Zagrożenie koronawirusem wpływa bezpośrednio na planowanie, udzielanie i realizację zamówień publicznych. Specustawa koronawirusowa wyłączyła stosowanie Prawa zamówień publicznych w przypadku towarów lub usług, które są niezbędne do walki z COVID-19. W przypadku innych postępowań oraz zamówień, które są na etapie realizacji, strony muszą podjąć odpowiednie kroki, by możliwie najsprawniej sfinalizować kontrakt.

Specustawa koronawirusowa czyli wyłączenie stosowania PZP

Zgodnie z art. 6 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, przepisów Prawa zamówień publicznych nie stosuje się do zamówień na towary lub usługi, które są niezbędne do przeciwdziałania koronawirusowi. Warunkiem skorzystania z tego przepisu jest wystąpienie wysokiego prawdopodobieństwa szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub wymóg ochrony zdrowia publicznego. Zwolnienie ze stosowania przepisów PZP w powyższym przypadku zostało ograniczone w czasie - obowiązuje przez 180 dni od wejścia w życie specustawy, czyli od 8 marca 2020 r.

Postępowania krajowe najlepiej elektroniczne

Urząd Zamówień Publicznych uznał, że w dobie zagrożenia epidemicznego postępowania o wartości poniżej progów unijnych (czyli co do zasady prowadzone "na papierze") powinny gwarantować bezpieczeństwo uczestników i w miarę możliwości być prowadzone za pomocą środków komunikacji elektronicznej. UZP zaleca, aby komunikacją elektroniczną objąć wszelką korespondencję występującą w postępowaniu, w tym składanie ofert, wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, oświadczeń, a także dokumentów.
Kluczowe w obecnej sytuacji jest to, że zamawiający może zmienić sposób komunikacji z wykonawcami (na elektroniczną) także po wszczęciu postępowania, zmieniając specyfikację i ogłoszenie o zamówieniu. Musi w tym przypadku przedłużyć termin składania ofert.
Co więcej, w przypadku postępowań krajowych, zapowiedziana wcześniej transmisja online z otwarcia ofert jest zgodna z prawem i wystarczająca.

Zmiana terminów z powodu siły wyższej

Wystąpienie pandemii koronawirusa możemy zakwalifikować jako "siłę wyższą", czyli zdarzenie o charakterze przypadkowym lub naturalnym, niezależne od woli człowieka i niemożliwe do uniknięcia. Sąd Najwyższy w uchwale z 13.12.2007 r. III CZP 100/07 uznał, że działanie „siły wyższej” musi być nieuchronne, nadzwyczajne, niemożliwe do przewidzenia. Jest to jedna z przesłanek uzasadniających zmianę umowy w sprawie zamówienia publicznego - także w zakresie terminu realizacji zamówienia (oczywiście przy spełnieniu określonych przesłanek ustawowych). W przypadku umów, które dopiero będą zawarte, warto zamieścić klauzulę dotyczącą możliwości ich zmian z uwagi na wystąpienie siły wyższej.

Zmiana sposobu realizacji zamówienia

Jedną z możliwych zmian w umowie w sprawie zamówienia publicznego może okazać się modyfikacja sposobu realizacji tego zamówienia. Jeśli wykonawca, z uwagi na bezpieczeństwo pracowników swoich i zamawiającego, nie powinien wykonywać zamówienia w siedzibie zamawiającego, strony powinny rozważyć zmianę umowy, polegającą na ustaleniu innego, bezpiecznego sposobu realizacji przedmiotu umowy. Modyfikacja powinna odbyć się w drodze aneksu do zawartej umowy.

Anna Stańczuk

redaktor naczelna działu Administracja Publiczna