Ważny wyrok TSUE dotyczący zaświadczenia A1
Zaświadczenie A1 to dla osoby przemieszczającej się zawodowo na obszarze UE dokument kluczowy, określa bowiem ustawodawstwo państwa UE w zakresie zabezpieczenia społecznego, któremu ta osoba podlega. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał właśnie wyrok dotyczący mocy wiążącej tego zaświadczenia w przypadku jego tymczasowego wycofania. Chociaż stronami w sprawie nie były polskie podmioty, w postępowaniu wziął udział przedstawiciel polskiego rządu.
W programie LEX Prawo Europejskie dostępne jest omówienie tego orzeczenia, autorstwa SSR Tomasza Partyki. Jakie najważniejsze skutki wynikają z przedmiotowego wyroku, zdaniem naszego eksperta?
Ważność zaświadczenia A1
Kluczową kwestią w sprawie było pytanie o to, czy tymczasowe zawieszenie zaświadczenia A1 decyzją instytucji wydającej danego państwa UE pozbawia go wiążących skutków wobec instytucji i sądów innego kraju Unii? Zgodnie bowiem z unijnymi przepisami dotyczącymi koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego zaświadczenie A1 przestaje być wiążące tylko, gdy zostanie ono wycofane lub uznane za nieważne przez państwo członkowskie wydania. Tymczasem w sprawie dotyczącej oszustwa w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne, objętej postępowaniami karnymi w Belgii, która trafiła przed TSUE, słowacki ZUS, nie mogąc wycofać zaświadczeń A1 ze względu na oczekiwanie na materiał dowodowy z Belgii, zawiesił je tymczasowo, decydując, że nie mają one mocy wiążącej.
Odpowiedź TSUE na tak postawione pytanie, była następująca: zaświadczenie A1, mimo że zostało tymczasowo zawieszone decyzją instytucji wydającej, nie jest pozbawione wiążących skutków w tym okresie tymczasowego zawieszenia, w związku z czym nadal wiąże instytucje i sądy państw członkowskich. Ponieważ jednak słowacki ZUS postanowił – z naruszeniem zasad – odroczyć ponowne zbadanie ważności zaświadczeń A1 do czasu zakończenia postępowania karnego toczącego się przed sądami belgijskimi, TSUE orzekł, że sąd belgijski może stwierdzić istnienie oszustwa i w konsekwencji odmówić uwzględnienia tych zaświadczeń, o ile przestrzegane są gwarancje związane z prawem do rzetelnego procesu sądowego.
Wydanie spółce licencji na transport drogowy w jednym państwie unijnym a posiadanie przez tę spółkę siedziby w tym państwie określającej system zabezpieczenia społecznego
W sprawie sporne było również to, czy kryteria służące określeniu siedziby przedsiębiorstwa przewozowego do celów uzyskania licencji wspólnotowej na transport drogowy różnią się od kryteriów stosowanych do określenia siedziby takiego przedsiębiorstwa z punktu widzenia przepisów o zabezpieczeniu społecznym. W wyroku TSUE stwierdził, że posiadanie przez spółkę licencji wspólnotowej na transport drogowy wydanej przez organy państwa członkowskiego nie stanowi niewzruszalnego dowodu na to, że siedziba tej spółki znajduje się w tym państwie członkowskim na potrzeby ustalenia właściwego ustawodawstwa krajowego z zakresu zabezpieczenia społecznego.
Skutki wyroku TSUE dla Polski
Do sprawy w charakterze interwenienta przystąpił przedstawiciel polskiego rządu. Uczynił tak, chociaż w sprawie nie były zaangażowane polskie podmioty. To nie częsta sytuacja, która zdarza się wtedy, gdy polski reprezentant dostrzega w danej sprawie polski interes. O tym, z jakim polskim interesem mieliśmy tu do czynienia, i czy rozstrzygnięcie unijnego Trybunału okazało się zgodne ze stanowiskiem polskiego rządu, przeczytasz w omówieniu przedmiotowego wyroku w LEX Prawo Europejskie.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej, jakie inne orzeczenia omówiliśmy w programie LEX Prawo Europejskie w ostatnim czasie, zajrzyj TUTAJ.
Rafał Bujalski
senior product manager LEX Prawo Europejskie