Przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadka na piśmie

Dowód z przesłuchania świadków jest nie tylko jednym z najczęściej wykorzystywanych dowodów, ale również zwykle najbardziej doniosłym dla sprawy. Zgodnie z brzmieniem art. 271(1) KPC świadek może złożyć zeznania na piśmie. Jak wygląda procedura przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków na piśmie? Jakie są przesłanki jej zastosowania? Czy można złożyć sprzeciw przeciwko przeprowadzeniu niniejszego dowodu?

Dopuszczalność dowodu z przesłuchania świadka na piśmie 

Zeznania świadka złożone na piśmie są odstępstwem od tradycyjnej formy składania zeznań, w związku z tym nie można stawiać ich na równi formy pisemnej i ustnej - pierwszeństwo powinna mieć zawsze forma zeznań ustnych realizująca zasady bezpośredniości, kontradyktoryjności i jawności postępowania sądowego.

Możliwość złożenia zeznań przez świadka na piśmie jest uzależniona od kilku przesłanek, które, w sposób zwięzły oraz mało szczegółowy zostały przedstawione w art. 271(1) KPC.

Zgodnie ze wskazanym przepisem, świadek składa zeznanie na piśmie wyłącznie, gdy sąd tak postanowi, w wyznaczonym do tego terminie. W przypadku składania zeznań pisemnych, świadek zobowiązany jest również do złożenia przyrzeczenia poprzez podpisanie jego treści.

Sąd nie musi uzasadniać swej decyzji w przedmiocie zezwolenia na przeprowadzenie niniejszego dowodu na piśmie. Dodatkowo omawiane regulacje nie określają formy w jakiej powinny być sporządzone zeznania pisemne. W praktyce odbywa się to zazwyczaj poprzez podpisanie wydruku zeznań przez świadka, co znacząco przyśpieszenia przebieg sprawy, jednakże uniemożliwia weryfikację tego, czy świadek samodzielnie sporządził treść zeznań.

Warto pamiętać, że nieusprawiedliwione niezłożenie przez świadka zeznań na piśmie, mimo postanowienia sądu na podstawie art. 271(1) KPC, może skutkować skazaniem na grzywnę lub zasądzeniem przymusowego sprowadzenia świadka. Sąd może również - po wysłuchaniu obecnych stron co do zasadności odmowy - skazać świadka na grzywnę, gdy z nieuzasadnionych powodów odmówi złożenia pisemnych zeznań, bądź podpisania treści przyrzeczenia. Natomiast pisemne „zeznania świadka” złożone bez postanowienia o dopuszczeniu pisemnych zeznań konkretnej osoby – tylko z inicjatywy strony – można uznać jedynie za dowód z dokumentu prywatnego.

Procedura składania zeznań na piśmie

Procedura złożenia przez świadka zeznań na piśmie jest przybliżona do procedury przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka w sposób ustny.

Pierwszym niezbędnym krokiem niniejszego procesu jest złożenie ogólnego wniosku o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka. Sąd dopuści wspomniany dowód, gdy otrzyma wniosek, który będzie spełniał wymogi formalne, a dowód nie będzie podlegał pominięciu. Następnie sąd wzywa świadka do złożenia zeznań, rozpatrując przy tym czy ma on możliwość stawienia się w sądzie oraz czy istnieją podstawy do złożenia zeznań przez świadka na piśmie. Jeśli istnieją ww. podstawy, sąd wydaje postanowienie o złożeniu zeznań przez świadka na piśmie oraz wyznacza odpowiedni termin na dokonanie tej czynności. Ostatnim etapem omawianej procedury jest odebranie przyrzeczenia i ocena przez sąd zeznań złożonych przez świadka na piśmie.

Sprzeciw od postanowienia o przesłuchaniu świadka w formie pisemnej 

Mimo braku bezpośredniej regulacji w tym zakresie, strony mogą złożyć sprzeciw od przeprowadzenia dowodu z przesłuchania na piśmie i domagać się przesłuchania świadka w formie ustnej.

Przykładowe uzasadnienia sprzeciwu:

• Obawa przed wpływem strony przeciwnej na zeznania świadka (np. gdy świadek jest ze stroną przeciwną związany lub zależny);
• Na tyle szeroki przedmiot dowodowy, że niezbędne może okazać się dodatkowe dopytywanie świadka (niemożliwe w przypadku składania zeznań na piśmie).

Zważając na to, że zgodnie z art. 240 § 1 KPC, sąd nie jest związany swym postanowieniem dowodowym i może je stosownie do okoliczności uchylić lub zmienić, to strony mogą domagać się przesłuchania świadka w formie ustnej zarówno już w samym wniosku dowodowym, jak i dopiero wówczas, gdy sąd postanowił już o odebraniu zeznań w formie pisemnej. Taka sytuacja umożliwia zmianę postanowienia dowodowego i zastąpienie zeznań na piśmie przesłuchaniem świadka, zanim jeszcze dowód z pisemnych zeznań zostanie przeprowadzony.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat składania zeznań przez świadka na piśmie? Zapraszamy do pobrania darmowego ebooka „Jak sprzeciwić się przeprowadzeniu dowodu z przesłuchania świadka na piśmie?”. Mamy nadzieję, że publikacja będzie cennym źródłem wiedzy, które pomoże lepiej zrozumieć przepisy oraz ich zastosowanie. 

Pobierz ebooka TUTAJ 

Aleksandra Kępa

Młodsza Redaktorka

Tagi:
• LEX Kancelaria Prawna