Podatek od garażu ma być niższy od 2025 r. - TK wydał wyrok

Trybunał Konstytucyjny 18.10.2023 r., (SK 23/19) orzekł, że garaże znajdujące się w budynkach mieszkalnych, posiadające odrębną księgę wieczystą, nie powinny być opodatkowane wyższą stawką, niż mieszkanie w tym samym budynku. Jest to dość duża zmiana, nie tylko dla podatników, ale także dla samorządów, które w przyszłości mogą odczuwać znaczne zmniejszenie wpływów z podatku od nieruchomości.

Na jakich zasadach opodatkowane są garaże

Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają, m.in. budynki lub ich części zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 70 ze zm.) – dalej u.p.o.l. Przepisy precyzują, że przez budynek należy rozumieć obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach (art. 1a ust. 1 pkt 1 u.p.o.l.).

Garaże, zatem podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości jako budynki (w przypadku garaży wolnostojących) lub jako części budynków (w przypadku garaży stanowiących części budynków o innym charakterze, np. budynków wielomieszkaniowych).

Tutaj należy wspomnieć o tzw. "blaszakach" popularnych garażach stawianych przez właścicieli samochodów, które w ślad zaprezentowanej wcześniej definicji budynku - nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, jako takież garaże, które nie posiadają fundamentów (brak fundamentów oznacza, że dany obiekt nie jest trwale związany z gruntem).

Kim są podatnicy podatku od nieruchomości od garaży

Przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych precyzują dość jasno, że podatnikami podatku od nieruchomości od garaży są, zgodnie z art. 3 ust. 1 u.p.o.l., osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:

• właścicielami budynków garaży lub budynków, w których znajduje się garaż,
• posiadaczami samoistnymi budynków garaży lub budynków, w których znajduje się garaż,
• posiadaczami budynków garaży lub budynków, w których znajduje się garaż, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
• wynika z umowy zawartej z właścicielem, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,
• jest bez tytułu prawnego (z zastrzeżeniem art. 3 ust. 2 u.p.o.l., który stanowi, że obowiązek podatkowy dotyczący przedmiotów opodatkowania wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe ciąży odpowiednio na jednostkach organizacyjnych Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa i jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych, faktycznie władających nieruchomościami lub obiektami budowlanymi).

Jest także w zależność, dotycząca współwłasności, mianowicie, jeśli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub współposiadaczach (zob. art. 3 ust. 4 u.p.o.l.). Oznacza to, że każdy ze współwłaścicieli garażu jest obowiązany do zapłaty podatku od całej nieruchomości (a nie według swojego udziału). Wyjątek od 1.01.2016 r. dotyczy garaży wielostanowiskowych w budynkach mieszkalnych wraz z gruntem stanowiących odrębny przedmiot własności. Z art. 3 ust. 4a u.p.o.l. wynika bowiem, że w przypadkach takich obowiązek podatkowy ciąży na współwłaścicielach w zakresie odpowiadającym ich udziałowi w prawie własności.

Czy garaż może być uznany za część składową mieszkania w bloku

Gminy ustalając stawkę podatku od nieruchomości dla mieszkań i garaży w budynkach wielomieszkaniowych twierdziły, że garaż stanowi samodzielny lokal o funkcji użytkowej i nie może być uznany za część składową mieszkania w bloku (co pozwoliłoby na zastosowanie niższej stawki podatku). Nie stosowano więc zapisów art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a u.p.o.l., który określał maksymalną stawkę podatku od nieruchomości dla budynków i ich części mieszkalnych i co roku była ona waloryzowana. W 2023 r. stawka ta wynosi 1 zł za 1 mkw.

Dotychczas podatnicy, którzy mieli odrębne księgi wieczyste na mieszkanie i garaż, musieli płacić prawie dziesięciokrotnie większy podatek, niż na samo mieszkanie. Taka sama praktyka obowiązywała w stosunku do właścicieli udziałów w garażu wielostanowiskowym, który stanowi odrębny lokal. Natomiast stosowano art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e u.p.o.l. – określający stawkę podatku dla budynków i ich części pozostałych, jednak znacznie wyższą – w 2023 r. wynosi - 9,71 zł za 1 mkw.

Co nam daje wyrok TK z 18.10.2023 r.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 18.10. 2023 r., SK 23/19, uznał to za niezgodne z Konstytucją RP. Ważne przy tym, że chodzi tylko o podatników, którzy złożyli tę skargę. Pozostali podatnicy nie będą mogli, póki co, odzyskać części zapłaconego w wyższej wysokości podatku od nieruchomości.

Skargę konstytucyjną do TK złożyli podatnicy, którzy kupili mieszkanie w bloku wraz z miejscem postojowym znajdującym się w garażu wielostanowiskowym położonym pod tym budynkiem. Garaż był wyodrębniony jako samodzielny lokal niemieszkalny, założona została dla niego oddzielna księga wieczysta. Opodatkowano go wysoką stawką, według stawki dla budynków lub ich części pozostałych. Małżonkowie odwołali się do SKO i cała machina ruszyła. W kwestii nierównego traktowania właścicieli miejsc garażowych TK stwierdził, że nie ma podstaw prawnych, aby miejsca te w budynkach wielomieszkaniowych były traktowane jako kategoria niejednolita. Stwierdzono ponadto, że podatnicy podatku od nieruchomości, będący właścicielami takich miejsc, powinni być w świetle prawa traktowani tak samo. Odroczono wejście w życie wyroku, co oznacza, że przepisy, których niekonstytucyjność stwierdzono niniejszym wyrokiem przestaną obowiązywać od 1.01.2025 r.

W 2023 r. to już drugi wyrok, w którym Trybunał zakwestionował przepisy podatku od nieruchomości, a jednocześnie odroczył wejście w życie wyroku do 1.01.2025 r. Trzeba pamiętać, że 4.07.2023 r. r. TK orzekł (SK 14/21), że definicja budowli zawarta w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych jest niezgodna z Konstytucją. Przepis utraci moc obowiązującą po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku. Ustawodawca ma wprowadzić nową definicję budowli oraz budynku, które nie będą odwoływać się do ustaw niepodatkowych.

Te dwa przełomowe wyroki oznaczają, że możemy się spodziewać poważnych zmian w mechanizmie opodatkowania nieruchomości, oby ustawodawcy udało się pogodzić wszystkie interesy, zarówno podatników, jak i samorządów narzekających na kurczące się wpływy podatkowe.

Tagi:
• LEX Księgowość