Rewolucyjne zmiany w podatku od nieruchomości pełne wątpliwości

W lipcu 2023 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że bardzo istotne w podatku od nieruchomości definicje budowli i budynku są niezgodne z konstytucją. Od tego czasu wszyscy podatnicy oraz organy podatkowe z niemałą ciekawością czekali na projekt zmian w przepisach, który pojawił się w czerwcu br. Opublikowany projekt wprowadza istotne zmiany, które z pewnością będą miały wpływ na zakres opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Jak oceniają eksperci - niektóre z tych zmian można uznać za rewolucyjne, jednak zaprezentowane przepisy wciąż pełne są niedoprecyzowań, które nadal mogą rodzić wątpliwości interpretacyjne.

Nowe brzmienie definicji budowli i budynku

Zmiany definicji budynku i budowli oraz rozwiązanie kwestii opodatkowania garaży wielostanowiskowych ujęte w projekcie zakładają brak odwoływania się do prawa budowlanego w tej kwestii, czyli przepisów pozapodatkowych, co zostało zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 4.07.2023 r. (SK 14/21). Dodatkowo, po zmianach wykaz obiektów zaliczanych do budowli zostanie zamieszczony w załączniku do ustawy. W ten sposób Ministerstwo chce rozwiązać problem z kwalifikacją obiektów do budowli lub budynków i ich właściwym opodatkowaniem. W zasadzie czas na uchwalenie nowych przepisów mija pod koniec bieżącego roku (listopad), tak by zmiany zaczęły obowiązywać od 1.01.2025 r., co jest priorytetem Ministerstwa.

To co szczególnie zaskakuje ekspertów, to to, że projekt przewiduje powrót do kontrowersyjnej przesłanki „całości techniczno-użytkowej” (jako elementu definicji budowli), która była przedmiotem licznych sporów na tle stanu prawnego do 2015 r. W 2016 r. została usunięta, z uwagi na profiskalny charakter, gdyż, jak często wskazywano może prowadzić do włączenia do podstawy opodatkowania elementów technicznych obiektów, w tym takich jak np. urządzenia elektroniczne, komputery, kasy fiskalne. Są to elementy, które nie mają budowlanego charakteru. Jak zwraca uwagę p. Rafał Kran z kancelarii MDDP: "intencją jest, aby opodatkować cały obiekt, wszystkie jego komponenty, nie tylko te budowlane (stanowiące całość techniczną), ale również, te które funkcjonalnie są niezbędne do wykorzystywania obiektu, zgodnie z przeznaczeniem".

Ekspert uważa, ponadto, że  takie rozwiązanie jest niekorzystne dla podatników. Dla części obiektów (już opodatkowanych PON) może bowiem wzrosnąć podstawa opodatkowania. Z punktu widzenia organów podatkowych daje to możliwość zwiększenia wpływów podatkowych, ale z drugiej strony nieuniknione mogą być spory sądowe. Doświadczenia dotyczące stanu prawnego sprzed 2016 r. pokazują, że może to być kluczowy obszar sporów.

Dodatkowo w projekcie zawarto, że budowla i budynek muszą być wykonane z użyciem wyrobów budowlanych. W ten sposób zmieniona została dotychczasowa przesłanka, jaką musi spełniać obecnie obiekt budowlany, odnosząca się do wzniesienia (a nie wykonania) z użyciem wyrobów budowlanych.

Garaże wielostanowiskowe od 1 stycznia 2025 r. - z niższą stawką podatku

Opodatkowane niższą stawką mają być od 1.01.2025 r. garaże wielostanowiskowe w budynkach mieszkalnych (traktowane jako część budynku mieszkalnego). W ten sposób projekt ustawy implementuje również skutki drugiego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który zapadł w 2023 r. w zakresie podatku od nieruchomości, tj, wyroku z 18.10.2023 r. (SK 23/19). Trybunał uznał, w tym wyroku, że niekonstytucyjna jest praktyka uzależniania stawki PON od garaży wielostanowiskowych od tego, czy hala garażowa posiada odrębną księgę wieczystą (wtedy stawka dla budynków „pozostałych”), czy też stanowi część wspólną budynku mieszkalnego (wtedy stawka dla budynków mieszkalnych).

W projekcie zdecydowano się na zrównanie zastosowania stawki PON dla budynków mieszkalnych dla wszystkich hal garażowych. Eksperci podkreślają, że takie rozwiązanie jest korzystne dla wszystkich właścicieli lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych z halami wielostanowiskowymi, i mogą liczyć na niższy podatek już w 2025 r. Warunkiem po stronie podatników jest złożenie do 31.01.2025 r. korekty informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych, która jest podstawą do wydawania decyzji przez organy, co wynika wprost z przepisów końcowych.

W przypadku przedsiębiorców, którzy posiadają lokale mieszkalne i miejsca garażowe, w tym deweloperów, którzy nie sprzedali wszystkich miejsc garażowych, gdyż zazwyczaj stosowana była stawka dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, która jest aż ok. 30 razy wyższa od stawki dla budynków mieszkalnych.

Jak można się domyślać te zmiany są niekorzystne dla gmin. Wiążą się bowiem ze zmniejszeniem wpływów. Dotyczy to zwłaszcza większych miast, gdzie inwestycje mieszkaniowe z halami wielostanowiskowymi są popularne. Zmiany będą też wymagać zwiększonego zaangażowania urzędników, najpierw w związku z dużą ilością korekt informacji, które będą spływać zapewne w krótkim czasie pomiędzy opublikowaniem ustawy do 31.01.2025 r., a następnie w związku ze zmianą dotychczasowych rozliczeń.

Transformatory i magazyny energii

W uzasadnieniu do projektu zmian w PON podano, że transformatory powinny podlegać opodatkowaniu jako element sieci elektroenergetycznej, która jest wymieniona w załączniku. Do tej pory ten składnik majątkowy był różne oceniany w orzecznictwie. Również branża energetyczna zwraca uwagę na zagrożenie wynikające z tego, że opodatkowanie całości tego typu majątku (obok transformatorów problem może dotyczyć również innych urządzeń energetycznych) przełoży się na wzrosty cen energii elektrycznej.

Podobnie będzie przy elektrowniach słonecznych, magazynach energii, których rozwój jest na początkowych etapach w Polsce. Pod względem technicznym są one zbliżone do transformatorów, tj. urządzenie techniczne w postaci akumulatorów jest zlokalizowane w „obudowie” i całość jest powiązana z przesyłem energii. Uzasadnienie projektu nie odnosi się do magazynów energii, ale wydaje się, że ich status podatkowy będzie taki jak dla transformatorów znajdujących się w stacjach trafo. Można się zatem spodziewać opodatkowania nie tylko konstrukcji nośnej, ale także paneli fotowoltaicznych.

Pozostałe zmiany

Zapowiadane zmiany nad którymi obecnie pracuje rząd, mają także rozwiązać kilka innych mniejszych problemów:

• zawężenie zakresu zwolnienia podatkowego dla lotnisk, poprzez przywrócenie zasad obowiązujących przed 2022 r., czyli zwolnienie z budynków i budowli na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego, a w zakresie gruntów jedynie tej ich części, która zajęta jest na te budynki i budowle;
• zawężenie zakresu zwolnienia dla infrastruktury kolejowej, poprzez wyłączenie gruntów, budynków i budowli wchodzących w skład terminali towarowych;
• zmiany w zwolnieniu dla instytutów badawczych, w taki sposób, aby zwolnieniem były objęte instytuty wyłącznie w części faktycznie zajętej na działalność badawczą.

Ewelina Majewska

Product Manager

Księgowość i Podatki w Administracji

Tagi:
• LEX Księgowość