UE i podatki: co ciekawego wydarzyło się w grudniu?

Grudzień przyniósł wiele ciekawych wydarzeń dotyczących podatków w Unii Europejskiej. Na uwagę zasługują zwłaszcza nowo opublikowana dyrektywa w sprawie globalnego podatku minimalnego i proponowane zmiany do przepisów VAT. Swój wkład wniósł również Trybunał Sprawiedliwości, którego orzeczenia jak zwykle dostarczają cennych wskazówek polskim podatnikom.

Wszystkie te wydarzenia znajdują swoje odzwierciedlenie w LEX Prawo Europejskie. Każdemu z wymienionych niżej aktów, projektów i orzeczeń poświęcamy w programie analizę, omawiającą najważniejsze ich treści i w zależności od przypadku przedstawiającą potencjalne skutki dla obrotu prawnego w Polsce.

Zmiany w prawie

1. Minimalne opodatkowanie wielkich korporacji

Opublikowana 22 grudnia br. dyrektywa w sprawie globalnego podatku minimalnego od wielkich korporacji to niewątpliwie jeden z najważniejszych unijnych aktów podatkowych ostatnich lat. Regulacja stawia sobie za cel zmniejszenie ryzyka erozji bazy podatkowej i przenoszenia przez duże firmy zysków do krajów o najniższym opodatkowaniu oraz zagwarantowanie, że największe grupy międzynarodowe będą płacić uzgodnioną globalną minimalną stawkę podatku od osób prawnych. Od 2024 roku ma ona wynosić 15 proc.

Więcej na ten temat - zob.: TUTAJ.

2. Cyfryzacja ma poprawić unijny system VAT [projekt UE]

Komisja Europejska w tym miesiącu przedstawiła projekty aktów prawnych, które mają zmodernizować i poprawić funkcjonowanie unijnego systemu VAT. Dzięki wykorzystaniu i rozwijaniu osiągnięć cyfryzacji proponowane zmiany mają z jednej strony zapewnić organom skarbowym państw członkowskich narzędzia potrzebne do prowadzenia skuteczniejszej walki z oszustwami związanymi z VAT, z drugiej zaś - obniżyć koszty administracyjne i koszty przestrzegania przepisów ponoszone przez unijnych przedsiębiorców. Nowe przepisy mają także ułatwić sprostanie wyzwaniom w dziedzinie VAT związanym z rozwojem gospodarki opartej na platformach cyfrowych.

Pakiet, który zaproponowała Komisja, składa się z projektów zmian do trzech unijnych aktów prawnych:

• dyrektywy VAT,
• rozporządzenia wykonawczego do dyrektywy VAT oraz
• rozporządzenia nr 904/2010 w sprawie współpracy administracyjnej.

Więcej na ten temat - zob.: TUTAJ.

3. UE zacieśni kontrolę podatkową nad kryptoaktywami [projekt UE]

Inny projekt przedstawiony w bieżącym miesiącu przez Komisję dotyczy nowych przepisów dotyczących przejrzystości podatkowej. Tzw. dyrektywa DAC8 ma między innymi zobowiązać wszystkich dostawców usług kryptowalutowych do zgłaszania transakcji klientów mających miejsce zamieszkania w UE. Przepisy te uzupełnią projektowane rozporządzenie w sprawie rynków kryptoaktywów (MiCA) i pakiet przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy.

Więcej na ten temat - zob.: TUTAJ [https://sip.lex.pl/#/publication/470192308].

Orzecznictwo

1. Raportowanie schematów podatkowych (MDR) a prawo UE

W sprawie C-694/20 Trybunał unijny po raz pierwszy w swojej historii zajmował się przepisami dotyczącymi raportowania schematów podatkowych (MDR). W wyroku TSUE stwierdził, że nałożony na adwokata w celu zwalczania agresywnego planowania podatkowego obowiązek poinformowania pozostałych zaangażowanych pośredników w tego rodzaju planowanie narusza prawo do poszanowania komunikacji między adwokatem a jego klientem. Warto podkreślić, że unijny wyrok może okazać się znaczący dla stosowania przepisów prawa polskiego dotyczących tego rodzaju raportowania.

Więcej na ten temat - zob.: TUTAJ.

2. Zawyżony VAT na paragonie i prawo do jego odzyskania

W grudniu TSUE rozpoznał również sprawę, która dotyczyła dwóch kwestii:

• po pierwsze: możliwości zwrotu nadpłaconego podatku VAT skalkulowanego w oparciu o zawyżoną stawkę oraz
• po drugie: czy korekta dokumentów sprzedaży, utrudniona lub też niemożliwa z uwagi na brak danych odbiorców będących konsumentami, jest warunkiem niezbędnym dla skorygowania rozliczeń z organami podatkowymi i tym samym odzyskania nadpłaconego podatku VAT.

W wydanym przez siebie wyroku TSUE stwierdził między innymi, że podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz konsumentów według błędnej, zawyżonej stawki podatku VAT, mają prawo do odzyskania podatku wykazanego w dokumencie sprzedażowym.

Więcej na ten temat - zob.: TUTAJ.

3. VAT: kosztowne błędy w transakcjach trójstronnych

W sprawie C-247/21 na tle stosunkowo skomplikowanego stanu faktycznego, Trybunał unijny uznał z kolei, że błąd formalny dotyczący opisu mechanizmu stosowanego w podatku VAT (brak adnotacji "odwrotne obciążenie") pozbawia prawa do zastosowania przez podatnika bardziej liberalnych oraz wygodniejszych w aspekcie handlu międzynarodowego, zasad opodatkowania. To stanowisko Trybunału stanowi kontrast do dotychczasowego orzecznictwa, z którego jednoznacznie wynika, że istnieją podstawy do uznania, że tego rodzaju błędy o charakterze formalnym nie powinny zasadniczo wpływać na sposób opodatkowania ani skutkować pozbawianiem podatników prawa do odliczenia.

Więcej na ten temat - zob.: TUTAJ.

4. Zwolnienie z akcyzy alkoholu wykorzystanego do produkcji substancji smakowo-aromatycznych

Trybunał zajął się również w bieżącym miesiącu podatkiem akcyzowym. W wyroku w sprawie C-332/21 TSUE stwierdził, że etanol używany do wyrobu substancji smakowo-aromatycznych stosowanych do produkcji napojów bezalkoholowych jest zwolniony z podatku akcyzowego. I dodał równocześnie, że jeśli alkohol etylowy został dopuszczony do obrotu w państwie członkowskim, w którym jest on zwolniony z podatku akcyzowego, a następnie jest sprzedawany w innym państwie członkowskim, to państwo to jest zobowiązane do traktowania tego alkoholu etylowego jako zwolnionego z akcyzy, chyba że istniałyby podstawy do stwierdzenia, że zwolnienie to zostało zastosowane w sposób nieprawidłowy lub że doszło do uchylania się od przepisów, ich omijania lub naruszania. Państwo to nie może zatem uzależnić stosowania zwolnienia od spełnienia warunków, co do których nie wykazano na podstawie konkretnych, obiektywnych i podlegających weryfikacji dowodów, że są one niezbędne do zapewnienia prawidłowego i uczciwego stosowania tego zwolnienia oraz do zapobiegania wypadkom uchylania się od przepisów, ich omijania lub naruszania.

Dla polskiego podatku akcyzowego przedmiotowy wyrok ma o tyle znaczenie, że ustawa o akcyzie w obecnym brzmieniu jest niezgodna z wynikającą z niego wykładnią. Omawiany wyrok TSUE powoduje zatem konieczność wprowadzenia do prawa polskiego zmian uwzględniających treść tego wyroku.

Więcej na ten temat - zob.: TUTAJ.

5. Traktowanie pod względem podatkowym usług świadczonych za pośrednictwem platform internetowych

Ostatni z wartych zapoznania się grudniowych wyroków dotyczył kwestii podatkowych związanych z pośrednictwem w krótkoterminowym najmie lokali, realizowanym za pomocą platform cyfrowych takich jak Airbnb. To pierwszy raz, gdy TSUE zajął się tego rodzaju usługami z punktu widzenia podatku u źródła (WHT).

W wyroku w sprawie C-83/21 Trybunał stwierdził, że usługi te mogą powodować obowiązek pobrania u źródła kwoty podatku należnego od kwot wpłaconych wynajmującym przez najemców i odprowadzenia jej do skarbu państwa państwa członkowskiego.

Chociaż w Polsce nie istnieje póki co systemowe uporządkowanie podatku u źródła dotyczącego podobnych usług, to orzeczenie może mieć istotny wpływ na zmianę podejścia polskich organów podatkowych do kwestii opodatkowania WHT platform internetowych służących pośrednictwu w najmie krótkoterminowym. Świadczyć o tym może ogłoszenie przez polskie Ministerstwo Finansów po wydaniu opinii rzecznika w przedmiotowej sprawie konsultacji w sprawie wdrożenia wspólnych unijnych ram sprawozdawczości koniecznych do zgłaszania dochodów uzyskiwanych za pośrednictwem platform cyfrowych.

Więcej na ten temat - zob.: TUTAJ.