Zmiany w ustawie o pomocy społecznej 2023
1 listopada 2023 r. wchodzą w życie znowelizowana ustawa o pomocy społecznej, która obejmuje m.in. tematykę mieszkań wspomaganych i treningowych, usługi opiekuńcze w formie usług sąsiedzkich czy zmiany w wysokości zasiłku stałego. Najnowsze zmiany powodują szereg problemów w stosowaniu przepisów ustawy.
Najważniejsze zmiany
- Wprowadzone zostaną „nowe” świadczenia z pomocy społecznej – usługi opiekuńcze w formie usług sąsiedzkich oraz usługi wsparcia krótkoterminowego w domach pomocy społecznej.
- Wprowadzone zostaną mieszkania treningowe lub wspomagane w miejsce dotychczasowej pomocy w formie mieszkań chronionych.
- Ograniczenie lub pozbawienie prawa do pomocy społecznej dla osób tymczasowo aresztowanych lub odbywających karę pozbawienia wolności.
- Ochrona prawna dla pracowników socjalnych.
- Zmiany w wysokości zasiłku stałego.
- Wprowadzony zostanie obowiązek dyrektora lub kierownika domu pomocy społecznej do prowadzenia rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych dotyczących mieszkańców domu.
Usługi sąsiedzkie - komu przysługują i czym są?
Do ustawy o pomocy społecznej zostały dodane przepisy regulujące usługi sąsiedzkie obowiązujące od 1 listopada 2023 r. Organizacja i świadczenie tych usług należy do zadań gminy, lecz nie są to zadania obligatoryjne. Usługi sąsiedzkie będą obejmowały pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną, przez którą należy rozumieć formy wsparcia niewymagające specjalistycznej wiedzy i kompetencji, oraz, w miarę potrzeb i możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Zgodnie z przepisami pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych przysługuje osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona oraz osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.
Nowelizacja wprowadziła także szereg wymagań dla osób, które będą chciały świadczyć usługi sąsiedzkie. Są to m.in. pełnoletniość, zamieszkiwanie w okolicy osoby, na rzecz której będą świadczone usługi sąsiedzkie, akceptacja tej osoby, a także organizatora tych usług i wiele innych.
W LEX Pomoc Społeczna dostępne są komentarze, które kompleksowo omawiają kwestie nowych świadczeń z pomocy społecznej. Zapraszamy do lektury komentarzy Pana Jakuba Wilka pt.: Usługi sąsiedzkie – nowa forma usług opiekuńczych oraz Usługi wsparcia krótkoterminowego świadczone przez domy pomocy społecznej, które wskazują na ustawowe regulacje oraz omawiają wymagania w zakresie ram prawnych, jakie organ stanowiący gminy musi stworzyć, aby umożliwić przyznawanie usług opiekuńczych w tej formie.
Mieszkania treningowe - zwiększy się dostępność do tych usług
Nowelizacja wprowadziła również oczekiwany przez środowisko osób z niepełnosprawnościami podział na mieszkalnictwo treningowe oraz wspomagane. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, iż dotychczasowa nazwa "mieszkania chronione" była negatywnie odbierana przez te osoby.
Ustawodawca chcąc zwiększyć dostępność do tego typu usług wprowadza możliwość prowadzenia mieszkań treningowych i wspomaganych przez każdą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne podmioty prowadzące działalność w zakresie pomocy społecznej. Celem tego działania jest także ułatwienie gminom i powiatom zlecania zadań prowadzenia tych form mieszkalnictwa.
Jak się odnaleźć w szeregu zmian?
Z pomocą w przedstawieniu i wyjaśnieniu obszernej nowelizacji przychodzi serwis LEX dedykowany pomocy społecznej, czyli LEX Pomoc Społeczna. Jego użytkownicy znajdą dużą ilość pomocnych materiałów wyjaśniających przepisy znowelizowanej ustawy m.in.:
- serię komentarzy praktycznych wyjaśniających nowe przepisy np. Praktyczny wymiar zmian w pomocy społecznej 2023 czy Usługi wsparcia krótkoterminowego świadczone przez domy pomocy społecznej,
- szkolenia online przykładowo LEX Pomoc Społeczna - nowości w zasobach i obsługa serwisu,
- wzory realizujące przepisy ustawowe, w tym m.in. Decyzja przyznająca prawo do usług wsparcia krótkoterminowego w domu pomocy społecznej, a także Decyzja przyznająca wsparcie w formie mieszkania wspomaganego.
Inga Kwidzińska
Młodsza redaktorka