Rozwód - a co z domem? Zniesienie małżeńskiej wspólności majątkowej

Zasadą jest, że z chwilą zawarcia związku małżeńskiego między małżonkami dochodzi również do zawiązania wspólności majątkowej. Dotyczy ona przedmiotów majątkowych nabytych podczas trwania małżeństwa przez oboje ze współmałżonków bądź jednego z nich. A co jeśli małżonkowie zdecydują się na rozwód lub separację?

Zniesienie wspólności majątkowej podlega kilku zasadom wyrażonym w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Najbardziej oczywistym powodem jej zniesienia jest rozwód, choć i tak po wydaniu orzeczenia rozwiązującego małżeństwo zazwyczaj na byłych małżonków czeka jeszcze jedno postępowanie - o zniesienie małżeńskiej wspólności majątkowej. Dopiero to rozstrzygnie, co stanie się ze wspólnym mieszkaniem, działką czy kredytem. Sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej, kiedy małżonkowie na rozwód się nie decydują, ale z jakichś powodów chcą rozdzielić swoje majątki. Orzecznictwo w takich przypadkach pozostaje niejednolite, czego odzwierciedleniem jest linia orzecznicza: „Ważne powody” uzasadniające zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej.

Czy majątek małżonków zawsze jest wspólny?

Należy zaznaczyć, że wspólność majątkowa to tylko jedna z opcji jaką mają do dyspozycji przyszli małżonkowie. Ustawodawca dopuszcza zawarcie umowy, w formie aktu notarialnego, rozszerzającej bądź ograniczającej wspólność majątkową. Wybór konkrentego reżimu niesie za sobą ogromne skutki w przypadku rozwodu - po jego orzeczeniu niezbędne jest również zniesienie istniejącej wciąż między byłymi małżonkami wspólności majątkowej. Postępowanie w tym zakresie rozpoczyna się wniesieniem do sądu wniosku o podział majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową

Dodatkowo istnieje również możliwość rezygnacji ze wspólności majątkowej na rzecz:

• rozdzielności majątkowej (Umowna rozdzielność majątkowa małżonków)

• rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków (Rozdzielność majątkowa z wyrówaniem dorobków)

Co uzasadnia zniesienie małżeńskiej wspólności majątkowej?

Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego każdy z małżonków może żądać przed sądem zniesienia wspólności majątkowej. Jedynym warunkiem jest wykazanie ważnych powodów takiego wniosku. Owe ,,ważne powody'' jak każde pojęcie nieostre, może przysporzyć wielu problemów interpretacyjnych. W praktyce tak się właśnie dzieje - w orzecznictwie nie wykształciła się jedna, spójna praktyka orzecznicza. Do ,,ważnych powodów'' orzecznictwo zalicza m.in.:

• trwałą separację małżonków
• takie postępowanie jednego z małżonków, które dowodzi jego rażącej nieodpowiedzialności i naraża dobro rodziny
• w wyjątkowych sytuacjach potrzeba ochrony jednego z małżonków przed egzekucją z majątku wspólnego

Jak wygląda postępowanie o podział majątku wspólnego?

Postępowanie w przedmiocie podziału majątku wspólnego wszczyna się na wniosek strony zainteresowanej. Wniosek, o którym mowa musi czynić za dość warunkom formalnym pozwu, z tą jednak różnicą, że wymienia się w nim wnioskodawcę i uczestnika. W samej treści wniosku powinno znaleźć się wyszczególnienie dóbr materialnych wchodzących w skład majątku wspólnego a także propozycja jego podziału.

Po zakończeniu tzw. postępowania przygotowawczego sąd może skierować strony do mediacji . Jest to rozwiązanie pożądane z punktu widzenia postępowania cywilnego i jego szybkości, ale także zdaje się być korzystne dla stron postępowania, bowiem daje większe pole do dyskusji na temat potencjalnych rozwiązań sprawy.

W przypadku braku zakończenia postępowania w drodze mediacji dochodzi do rozpatrzenia sprawy przed sądem i rozpoczęcia postępowania dowodowego w sprawie. Po jego przeprowadzeniu sąd wydaje postanowienie i ustala skład i wartość majątku wspólnego.

Ostatnim krokiem jest oczywiście podział majątku wspólnego, dokonywany według określonych zasad.

Wszystkie czynności wspomniane wyżej, łącznie z ich dokładnym omówieniem zostały przedstawione w procedurze Postępowanie w sprawie z wniosku o podział majątku wspólnego dostępnej w LEX.

Zniesienie wspólności majątkowej bywa procesem żmudnym i bardzo trudnym. Wymaga od stron odpowiedniego przygotowania materiału dowodowego i argumentacji, zwłaszcza jeśli przesłanki do zniesienia nie są mocne, jak choćby w przypadku rozwodu. Warto jest więc poznać jak w tego typu sprawach orzekają sądy. Z pomocą przychodzi linia orzecznicza „Ważne powody” uzasadniające zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej. 

Tagi:
• kancelaria prawna