Trzy decyzje Komisji przeciwko Polsce o naruszenie prawa UE
W ubiegłym tygodniu Komisja podjęła trzy decyzje w związku z niedostosowaniem się przez Polskę do prawa UE. Chodzi o wdrożenie Europejskiego kodeksu łączności elektronicznej, przepisów o eksploatacji źródeł energii na morzu oraz o niezależność UKE. W ostatnim przypadku KE postanowiła wystąpić do Trybunału unijnego. O sprawach tych piszemy w programie LEX Prawo Europejskie.
Dwie sprawy, w których zapadły ubiegłotygodniowe decyzje, dotyczą fazy administracyjnej postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, jedna - fazy sądowej.
W fazie administracyjnej mamy do czynienia ze sformalizowanym dialogiem między Komisją a państwem członkowskim. Dialog ten rozpoczyna się od skierowania przez Komisję do danego państwa UE prośby o informacje („wezwania do usunięcia uchybienia”), na którą państwo to musi udzielić odpowiedzi w w ciągu zazwyczaj dwóch miesięcy. Jeżeli Komisja uzna odpowiedź za niezadowalającą i stwierdzi, że dany kraj nie spełnia swoich zobowiązań wynikających z unijnego prawa, może wystosować formalne wezwanie do zapewnienia zgodności z prawem UE (tzw. "uzasadnioną opinię") i poinformowania Komisji o środkach podjętych w celu zastosowania się do jej wezwania w określonym terminie. W razie niezapewnienia przez państwo członkowskie zgodności z prawem UE, Komisja może zadecydować o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości. W ten sposób rozpoczyna się faza sądowa postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.
Sprawy w fazie administracyjnej
1. Etap wstępny (wezwanie do usunięcia uchybienia)
Komisja wezwała Polskę do usunięcia uchybień sprawie w związku z nieprawidłową transpozycją do prawa krajowego niektórych elementów dyrektywy 2013/30 w sprawie bezpieczeństwa działalności na obszarach morskich. Dyrektywą tą UE wprowadziła zbiór przepisów, które mają pomóc w zapobieganiu awariom oraz w podejmowaniu szybkiej i skutecznej reakcji, jeśli do nich dojdzie. Zgodnie z przepisami unijnej regulacji państwa członkowskie muszą zadbać o to, by przedsiębiorstwa, którym udzieliły koncesji na działalność poszukiwawczą lub wydobywczą, posiadały odpowiednie zasoby finansowe oraz niezbędną wiedzę techniczną, a także by dysponowały zasobami, które w razie potrzeby są w stanie zmobilizować. Musi również istnieć niezależny organ mający zapewnić przestrzeganie wymogów w zakresie bezpieczeństwa, jak również odpowiedni system rozpatrywania roszczeń o odszkodowanie w przypadku awarii. Przedsiębiorstwa ponoszą także pełną odpowiedzialność za szkody środowiskowe wyrządzone chronionym gatunkom morskim i siedliskom przyrodniczym.Polska ma teraz dwa miesiące na usunięcie nieprawidłowości stwierdzonych przez Komisję. W przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o przesłaniu uzasadnionej opinii, czyli o przejściu do drugiego etapu fazy administracyjnej postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego
2. Etap drugi (skierowanie uzasadnionej opinii)
Drugą decyzją Komisja postanowiła o skierowaniu do Polski uzasadnionej opinii, czyli o przejściu na etap drugi fazy administracyjnej. Decyzja ta dotyczy braku wdrożenia przez nasz kraj Europejskiego kodeksu łączności elektronicznej. Europejski kodeks łączności elektronicznej stanowi aktualizację obowiązujących przepisów UE w dziedzinie telekomunikacji, dostosowując je do ery cyfrowej. Komisja zarzuca Polsce (i 17 innym państwom członkowskim), że z powodu opóźnionej transpozycji kodeksu konsumenci i przedsiębiorstwa nie mogą korzystać z przepisów, które przewidują:
- jasne i obejmujące wszystkich zasady dotyczące praw użytkowników końcowych: w całej Europie obowiązują te same zasady, służące stworzeniu jednolitego rynku sprzyjającego włączeniu społecznemu;
- wyższą jakość usług: konsumenci mogą korzystać z większej prędkości połączeń i większego zasięgu; ponieważ kodeks sprzyja konkurowaniu o inwestycje, w szczególności w sieci o bardzo dużej przepustowości, w tym sieci 5G;
- harmonizację przepisów: kodeks zwiększa przewidywalność regulacyjną, w tym przy przydzielaniu widma;
- ochronę konsumentów: kodeks przynosi korzyści konsumentom i ich chroni, niezależnie od tego, czy użytkownicy końcowi komunikują się za pośrednictwem usług tradycyjnych (rozmowy telefoniczne, wiadomości sms) czy usług opartych na aplikacjach;
- zasadę fair play: kodeks zapewnia równe traktowanie wszystkich podmiotów w sektorze usług telekomunikacyjnych, zarówno tradycyjnych, jak i opartych na aplikacjach.
Polska ma dwa miesiące na naprawę sytuacji i przyjęcie krajowych środków transpozycji. W przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do TSUE.
Sprawy w fazie sądowej
Komisja Europejska podjęła również decyzję o skierowaniu przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości UE sprawy dotyczącej niezależności krajowego organu regulacyjnego ds. telekomunikacji, czyli Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE).
W sprawie chodzi o przeprowadzone w trybie pilnym w maju 2020 r. zmiany przepisów ustawy - Prawo telekomunikacyjne. Dotyczyły one powoływania i odwoływania Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (zob. art. 14 pkt 11 ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2). Na podstawie tej samej ustawy zmieniającej (zob. art. 61) polski rząd przedwcześnie, zdaniem Komisji, odwołał – ze skutkiem od maja 2020 r. – Prezesa UKE, którego kadencja powinna była trwać do września 2021 r.
Komisja twierdzi, że zgodnie z przepisami UE przesłanki uzależniające wcześniejsze odwołanie Prezesa krajowego organu regulacyjnego muszą zostać określone przed rozpoczęciem kadencji. Jest to wynikająca z Europejskiego kodeksu łączności elektronicznej gwarancja niezależności krajowego organu regulacyjnego od nacisków politycznych.
Decyzja Komisji o skierowaniu do TSUE sprawy przeciwko Polsce została podjęta w wyniku wymiany opinii między Komisją a władzami polskimi. W lipcu 2020 r. Komisja skierowała do Polski wezwanie do usunięcia uchybienia, a w lutym 2021 r., po otrzymaniu odpowiedzi od władz polskich, przesłała uzasadnioną opinię, na którą władze polskie również odpowiedziały. Wymiana opinii nie rozwiązała jednak problemu. Komisja uznała wyjaśnienia przedstawione przez Polskę za niezadowalające. W związku z tym Komisja podjęła decyzję o skierowaniu sprawy przeciwko Polsce do unijnego Trybunału.
Chcesz przeczytać więcej o tych sprawach w programie LEX Prawo Europejskie? Kliknij w te linki:
- Spór o niezależność UKE trafi przed TSUE
- KE: polskie przepisy o łączności elektronicznej i eksploatacji źródeł energii do poprawki
A tu, na witrynie lex.pl, omawialiśmy wcześniejsze - czerwcowe - decyzje Komisji w sprawie uchybienia przez Polskę zobowiązaniom państwa członkowskiego:
product manager LEX Prawo Europejskie