Nowe zasady udzielania urlopu rodzicielskiego

26 kwietnia weszły w życie nowe zasady udzielania urlopu rodzicielskiego. Wymiar urlopu został wydłużony o 9 tygodni. Zasady jego udzielania zostały uproszczone. Ważne jest również to, że 9 tygodni urlopu zostało zagwarantowane na wyłączność dla drugiego rodzica.

Wyższy wymiar urlopu rodzicielskiego

Od 26 kwietnia 2023 r. pracownicy - rodzice dziecka mają prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do:

1. 41 tygodni (dotychczas 32 tygodnie) - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
2. 43 tygodni (dotychczas 34 tygodnie) - w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

Natomiast pracownicy - rodzice dziecka posiadającego tzw. zaświadczenie "Za życiem", mają prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do:

1. 65 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
2. 67 tygodni - w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

Ważne!

Wskazany wyżej wymiar urlopu rodzicielskiego przysługuje obojgu rodzicom łącznie.

Prostsze zasady udzielania

Zasady udzielania urlopu rodzicielskiego są dużo prostsze. Po zmianach, urlop rodzicielski jest udzielany:

• jednorazowo albo nie więcej niż w 5 częściach
• nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

9 tygodni urlopu rodzicielskiego na wyłączność

Urlop rodzicielski został wydłużony (obecnie rodzice mają łącznie prawo do 41 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie). Jednak 9 tygodni z tych 41 tygodni przysługuje na wyłączność drugiemu z rodziców. Na przykład, jeżeli matka dziecka chce wykorzystać cały urlop rodzicielski, to przysługują jej maksymalnie 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego; pozostałe 9 tygodni tego urlopu przysługuje wyłącznie drugiemu z rodziców - czyli w przykładzie ojcu dziecka.

Zobacz w LEX Kadry: Urlop rodzicielski - zasady udzielania

Wniosek o urlop rodzicielski

Treść wniosków pracowników w sprawie urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego i urlopu ojcowskiego (lub ich części) oraz dokumenty dołączane do wniosków zostały określone w rozporządzeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. poz. 937).

Zobacz w LEX Kadry:

Wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego

Wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego lub jego części

Oświadczenie pracownika o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców dziecka przez okres wskazany we wniosku (dołączane do wniosku pracownika o urlop rodzicielski)

Oświadczenie pracownika o okresie, w którym drugi z rodziców dziecka zamierza korzystać z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w okresie objętym wnioskiem (dołączane do wniosku pracownika o urlop rodzicielski)

Zasiłek macierzyński 

Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego.

Co do zasady, miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Natomiast miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku.

Jednak gdy ubezpieczona - matka dziecka, nie później niż 21 dni po porodzie, złoży pisemny wniosek o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (z wyłączeniem 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przysługującego ojcu dziecka) - w takiej sytuacji miesięczny zasiłek macierzyński za cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego wynosi 81,5% podstawy wymiaru zasiłku.

Natomiast zasiłek macierzyński z 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przysługującemu drugiemu z rodziców na wyłączność wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku.

W przypadku niewykorzystania ani jednego dnia zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w pierwszym roku życia dziecka zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku.

W przypadku niewykorzystania w pierwszym roku życia dziecka ani jednego dnia zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w wysokości 81,5% podstawy wymiaru zasiłku, przysługuje jednorazowe wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego do wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku. Jednorazowe wyrównanie zasiłku macierzyńskiego następuje na wniosek ubezpieczonego.

Zobacz w LEX Kadry:

Zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego

Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego

Urlop rodzicielski w okresie przejściowym. 

Zgodnie z wytycznymi określonymi w dyrektywie UE z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (czyli tzw. dyrektywie work-life balance), państwa członkowskie miały wdrożyć rozwiązania dyrektywy do krajowego porządku prawnego do 2 sierpnia 2022 r. Polska ustawa weszła w życie dopiero 26 kwietnia 2023 r. Dlatego w ustawie tej znalazły się przepisy przejściowe uwzględniające sytuację rodziców, których dzieci urodziły się pomiędzy 2 sierpnia 2022 r. a 25 kwietnia 2023 r.

Zobacz w LEX Kadry:

Urlop rodzicielski i zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego w okresie przejściowym

Tagi:
• LEX Kadry