Zobowiązanie do zwrotu darowanej nieruchomości
Kodeks cywilny pozwala na odwołanie darowizny nawet w przypadku, kiedy została już wykonana. Warunkiem odwołania wykonanej już darowizny jest rażąca niewdzięczność obdarowanego, wyrażającą się poprzez świadome działanie na szkodę darczyńcy, godzące w jego dobra osobiste i majątkowe, które wykracza poza granice zwykłego konfliktu (na przykład popełnienie przestępstwa przeciwko darczyńcy).
W przypadku odwołania wykonanej darowizny, w celu odzyskania prawa własności jej przedmiotu, konieczne może okazać się wszczęcie postępowania procesowego, którego przebieg opisuje w swojej procedurze Pani Olga Maria Piaskowska.
Odwołanie darowizny
Aby skutecznie odwołać darowiznę, darczyńca powinien złożyć oświadczenie o odwołaniu darowizny na piśmie. Forma ta zastrzeżona jest dla celów dowodowych, więc jej niedochowanie skutkuje brakiem możliwości powołania się na oświadczenie w toku ewentualnego procesu. Formę pisemną oświadczenia o odwołaniu darowizny zastępuje wniesienie pozwu i doręczenie go pozwanemu, a także dokonanie określonych czynności procesowych.
Oświadczenie o odwołaniu darowizny jest czynnością prawną zobowiązującą, więc nie powoduje przejścia prawa własności nieruchomości z mocy prawa. Jego złożenie powoduje jedynie powstanie obowiązku zwrotu nieruchomości na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Wniesienie pozwu
Jeśli obdarowany uchyla się od obowiązku złożenia oświadczenia woli przenoszącego własność nieruchomości, darczyńca może wnieść pozew, w którym określi umowę darowizny i jej odwołanie, a także przyczynę odwołania darowizny, popartą odpowiednią argumentacją.
Zadaniem sądu jest zbadanie, czy pozew został wniesiony zgodnie z właściwością miejscową i rzeczową, a także czy spełnia wszystkie warunki formalne. W przypadku nieuzupełnienia braków w terminie przewodniczący zarządza zwrot pozwu.
Jeśli pozew jest poprawny pod względem formalnym, sprawa kierowana jest na rozprawę lub posiedzenie niejawne. Odpis pozwu doręcza się pozwanemu z zawiadomieniem o ewentualnym terminie rozprawy.
Zobowiązanie do zwrotu nieruchomości
Po zawiadomieniu pozwanego o wszczętym postępowaniu, ma on prawo odpowiedzieć na pozew, przytaczając twierdzenia skierowane przeciwko roszczeniu powoda. Następnie sąd przeprowadza postępowanie dowodowe i wydaje wyrok, w którym:
- oddala powództwo (w przypadku kiedy twierdzenia powoda są nieuzasadnione lub zostaną obalone przez stronę przeciwną)
- uwzględnia powództwo
Jeśli odwołanie darowizny przez powoda było uzasadnione i spełniało wymogi formalne, sąd w orzeczeniu uwzględniającym powództwo stwierdza obowiązek zwrotu darowanej nieruchomości przez pozwanego.
Z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia, zgodnie z treścią art. 64 Kodeksu cywilnego, zastępuje ono oświadczenie o przeniesieniu własności nieruchomości. Na podstawie prawomocnego orzeczenia powód może żądać wydania nieruchomości w drodze egzekucji zgodnie z art. 1046 k.p.c.
W chwili zwrotu nieruchomości, powstaje po stronie powoda obowiązek rozliczenia nakładów zgodnie z przepisami o bezpodstawnym wzbogaceniu.
W celu poznania szczegółów przebiegu procesu w przedmiocie zobowiązania do złożenia oświadczenia woli rażąco niewdzięcznego obdarowanego, odsyłam do procedury Pani Olgi Marii Piaskowskiej.
Michalina Szabelska
Redakcja Publikacji Elektronicznych