Apelacja i postępowanie zażaleniowe po nowelizacji k.p.c.

Reforma postępowania cywilnego wprowadziła szereg zmian w zakresie postępowania odwoławczego. Duże zmiany widać w zakresie postępowania apelacyjnego. Postępowanie zażaleniowe także uległo istotnym modyfikacjom.

Zmiany w zakresie postępowania apelacyjnego

Z dniem 7 listopada 2019 r. warunkiem dopuszczalności zaskarżenia przez stronę wyroku apelacją stało się zgłoszenie przez tę stronę skutecznego wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem. Ponadto jak pisze Grzegorz Kamieński w komentarzu praktycznym - Zmiany w postępowaniu odwoławczym w związku z reformą KPC "W dotychczasowym stanie prawnym zarówno sąd I, jak i sąd II instancji, prowadziły dwie niezależne kontrole braków formalnych apelacji. Natomiast skład orzekający sądu odwoławczego dokonywał tej kontroli po raz trzeci. Takie ukształtowanie wstępnej fazy postępowania apelacyjnego pozostawało nieuzasadnione - prowadziło bowiem do przewlekłości postępowania. W efekcie obowiązujące rozwiązanie było krytykowane zarówno przez środowisko sędziowskie, jak i przez przedstawicieli doktryny 1 .W odpowiedzi na powyższe uwagi, ustawodawca zdecydował się na przeniesienie do sądu odwoławczego całości postępowania kontrolnego odnośnie do kwestii formalnych dotyczących apelacji." Zmiany w zakresie postępowania apelacji dotyczą także samej treści apelacji czy jej rozpoznania o czym szczegółowo pisze Autor we wspomnianym komentarzu. 

Zmiany w zakresie postępowania zażaleniowego 

Zmiany, jakich dokonał ustawodawca w tej materii, powodują, że zażalenie ma charakter niedewolutywny; jedynie wyjątkowo zażalenie wykazuje charakter dewolutywny – sytuacja taka pozostaje ograniczona do przypadków taksatywnie wskazanych w ustawie. Tym samym sprawami, co do których po nowelizacji k.p.c. obowiązuje reguła zażalenia poziomego są:

1. odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie;
2. oddalenie opozycji przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego oraz niedopuszczenie interwenienta do udziału w sprawie wskutek uwzględnienia opozycji;
3. rygor natychmiastowej wykonalności;
4. wstrzymanie wykonania prawomocnego orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia skargi o wznowienie postępowania;
5. stwierdzenie prawomocności orzeczenia;
6. skazanie świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzeciej na grzywnę, zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka oraz odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka od przymusowego sprowadzenia;
7. odmowa uzasadnienia orzeczenia oraz jego doręczenia;
8. sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa;
9. zwrot zaliczki, zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz wynagrodzenie biegłego, mediatora i należności świadka, a także koszty przyznane w nakazie zapłaty, jeżeli nie wniesiono środka zaskarżenia od nakazu;
10. oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego;
11. zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem;
12. odrzucenie zażalenia;
13. odrzucenie skargi na orzeczenie referendarza sądowego.

Szczegółowo kwestie związane z postępowaniem apelacyjnym oraz zażaleniowym zostaną omówione podczas szkolenia online. 

Katarzyna Irytowska 

Product manager LEX Kancelaria Prawna