Odpowiedzialność prawna za złamanie nakazu kwarantanny lub izolacji

Podejmowane przez władze publiczne działania prewencyjne, minimalizujące rozprzestrzenianie się COVID-19, obejmują m.in. kwarantannę osób mających kontakt z zakażonymi. Aby działania te przyniosły skutek muszą być przestrzegane. W związku z tym odpowiednie regulacje przewidują różne sankcje związane z nieprzestrzeganiem zaleceń służb sanitarnych w okresie epidemii.

Pojęcie izolacji i kwarantanny

Izolacja jest to odosobnienie osoby lub grupy osób chorych na chorobę zakaźną albo osoby lub grupy osób podejrzanych o chorobę zakaźną, w celu uniemożliwienia przeniesienia biologicznego czynnika chorobotwórczego na inne osoby. Z kolei pod pojęciem kwarantanny rozumie się odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych.

Art. 34 ust. 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi  wskazuje, że osoby zdrowe, które pozostawały w styczności z osobami chorymi na choroby zakaźne podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej przez okres nie dłuższy niż 21 dni, licząc od ostatniego dnia styczności. Natomiast zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7.03.2020 r. w sprawie wykazu chorób powodujących powstanie obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego oraz okresu obowiązkowej kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego, chorobą powodującą powstanie obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego u osób, o których mowa w art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi jest choroba wywołana koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19). Okres obowiązkowej kwarantanny został określony na 14 dni, z możliwością jego przedłużenia.

Izolacja w warunkach domowych

Sytuacja związana z epidemią COVID-19 spowodowała, że wprowadzono instytucję izolacji w warunkach domowych, która może być zastosowana przez władze publiczne w przypadku osób o lekkim przebiegu choroby, który nie uzasadnia bezwzględnej hospitalizacji ze względów medycznych.

Izolacją w warunkach domowych jest więc odosobnienie osoby chorej z przebiegiem choroby zakaźnej niewymagającej bezwzględnej hospitalizacji ze względów medycznych w jej miejscu zamieszkania lub pobytu, w celu zapobieżenia szerzenia się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych.

Co grozi za złamanie nakazu kwarantanny lub izolacji

Grzegorz Kamieński w komentarzu praktycznym dostępnym w LEX - Poddanie określonej osoby przymusowej kwarantannie podczas epidemii koronawirusa - konsekwencje prawne, wskazuje, że naruszenie przepisów związanych z obowiązkiem poddania się izolacji lub kwarantannie wiąże się z sankcjami na gruncie prawa karnego. Według stanu prawnego na dzień 30 marca 2020 r. wskazać można na przepisy art. 54 k.w., 116 k.w., 161 k.k., 165 k.k. (https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-karny-16798683/art-165). Przepis art. 54 k.w. stanowi, że osoba wykraczająca przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych, podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany. Na gruncie prawa karnego sankcje za narażenie osoby na zakażenie przewiduje wskazany przepis art. 161 k.k., zgodnie z którym - kto, wiedząc, że jest dotknięty chorobą zakaźną, naraża bezpośrednio inną osobę na zarażenie taką chorobą, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Natomiast zgodnie z art. 165 § 1 pkt 1 k.k. - kto sprowadza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób albo dla mienia w wielkich rozmiarach powodując zagrożenie epidemiologiczne lub szerzenie się choroby zakaźnej podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Ponadto Autor we wskazanym komentarzu dodaje, że: "pozytywnie należy ocenić wprowadzone zmiany, które mają na celu uelastycznić dotychczas obowiązujące rozwiązania do wyzwań związanych z rozprzestrzenianiem się pandemii COVID-19. Szczególnie wprowadzenie sankcji, o której mowa w art. 15zzzn ustawy nowelizującej, a więc grzywny do 30.000 zł za nieprzestrzeganie zasad kwarantanny lub izolacji, powinno odnieść spodziewane efekty."

Katarzyna Irytowska

product manager LEX Kancelaria Prawna